آیا باورها، همان تجربه ما از زندگی است؟

باور ها چگونه شکل میگیرند؟کتاب‌هایی مانند «راز» و «قدرت» در افزایش محبوبیت ایده‌هایی نقش داشته‌اند که انسان‌ها می‌تواند آرزوها را از طریق تجسم و تفکر مثبت محقق کنند. باوجود این‌که این دیدگاه به دلیل اتکا به ادعاهای علمی غیر معتبر مانند استناد به فیزیک کوانتوم برای توضیح چگونگی عملکرد ذهن و همچنین پتانسیل آن در ارتقا، سرزنش و امید کاذب، انتقادات قابل‌توجهی دریافت کرده است؛ اما بسیاری از کسانی که این کتاب‌ها را مطالعه کردند و طبق آن‌ها به تغییر زندگی خود پرداخته بودند، نتایج خوبی دریافت کرده بودند. شاید دلیلش این است که مغز ما هیچ ارتباط مستقیمی با دنیای بیرون ندارد و تنها اطلاعات ما درباره آنچه در محیط بیرونی اتفاق می‌افتد از مجموعه حسگرهای ما، چشم‌ها، گوش‌ها، حس چشایی و بویایی دریافت می‌شود.

این سنسورها، داده‌های دنیای خارج را جمع‌آوری می‌کنند و آن‌ها را طی فرآیندهای غیرآگاهانه به مغز می‌رسانند، جایی که پردازش می‌شوند و تا حد زیادی قبل از اینکه به آگاهی ما منتقل شوند، تفسیر می‌شوند. به‌محض این‌که ما از آن آگاه شدیم،«داده‌ها» قبلاً دستخوش تغییرات اساسی شده‌اند. به‌عنوان‌مثال، ما رنگ‌ها را می‌بینیم، اما رنگ در مغز ما وجود ندارد. این فقط یک پدیده ذهنی است. تکرار این داده‌ها و افکار، باورها را می‌سازند؛ یعنی دقیقاً همین‌جاست که باورها ملکه ذهن ما شده‌اند.

باور چیست؟

موتور باور در پس‌زمینه ذهن ما همیشه در حال کار کردن است، اطلاعاتی را از دنیای خارج به دست می‌آورد، منبع آن را موشکافی می‌کند، سازگاری آن را با باورهای موجود بررسی می‌کند، گاهی اوقات آن‌ها را تحت تحلیل منطقی قرار می‌دهد و سپس باورهای جدید را بدون زحمت تولید می‌کند و عقاید قدیمی را حفظ یا اصلاح می‌کند. غالباً، این مسئله بدون آگاهی از «اپراتور» شما یا من اتفاق می‌افتد. اینجاست که تصویری که زیاد می‌بینید، صدایی که بسیار می‌شنوید یا مطلبی که به‌طور مکرر عنوان می‌کنید، کم‌کم به باور شما تبدیل می‌شوند. باور چیزی است که به‌عنوان یک واقعیت قبول داریم. باورهای کنونی هر فرد، از زندگی گذشته او نشئت می‌گیرند. برخی باورهای کنونی افراد با انتخاب خانواده خود و بدون انتخاب آن‌ها شکل گرفته‌اند. ما در این مقاله به شما خواهیم آموخت که چگونه این باورها را تغییر دهید و باورهای فوق‌العاده خود را جایگزین آن‌ها کنید.

عوامل شکل‌گیری باورها کدامند؟

ورودی‌های مختلفی برای تشکیل و تقویت باورها در ذهن افراد وجود دارند که برای تغییر این باورها باید توجه داشته باشیم که کدام برای تثبیت و تقویت باورهای موردنظر مفید خواهند بود. در ادامه به برخی از این عوامل اشاره خواهیم کرد.

·خانواده

این عامل اولین و تأثیرگذارترین عامل برای هر فرد به شمار می‌رود. برای مثال اگر شما در خانواده‌ای بزرگ شده‌اید که همیشه در رفاه بودید و هیچ کمبودی ازنظر مالی نداشته‌اید، باور شما از زندگی این است که زندگی یعنی رفاه و آسایش. یا ممکن است یکی از والدین شما به نظافت و تمیزی حساسیت خاصی نشان داده است؛ بنابراین، شما اکنون باور دارید که بر تمیزی حساسیت نشان دهید و نسبت به رعایت آن تأکید دارید. این باورها مانند چگونگی سرمایه‌گذاری، همفکری و هم‌اندیشی و یا چگونگی مقابله با مشکلات نیز ازاین‌دست از باورهایی هستند که شما طی تکرار خانواده‌تان، آن‌ها را پذیرفته‌اید. گاهی افراد از باورهایی که دارند، راضی نیستند؛ ولی به‌طور ناخودآگاه در عمل این باور را نشان می‌دهند. این یعنی باور شما از خانواده تأثیر گرفته است.

·محیط اطراف

محیط نیز عامل مؤثر دیگر است که بر شکل‌گیری باورها تأثیر می‌گذارد. برای مثال، فردی که در روستا زندگی کرده، باورهای کاملاً متفاوتی دارد نسبت به فردی که در کلان‌شهر بزرگ شده است. یا فردی که شرایط جنگ است، باورهایش با فردی که در شرایط صلح و آرامش است، بسیار فرق دارد.

·دوستان و همسالان

دوستان جزء افراد مهم زندگی هر فرد هستند. آن‌ها به ما احساس تعلق می‌دهند، برای ما لذت و شادمانی را به ارمغان می‌آورند، ما را یاری نموده، حمایت عاطفی می‌کنند و در صورت نیاز راهنمایی می‌کنند. خواه متوجه آن شوید یا متوجه نباشید، تأثیر آن‌ها فراتر از حد تصورات شماست. دوستان نزدیک شما در شکل‌گیری باورها و روند زندگی شما مؤثر هستند. برای نمونه، اگر آن‌ها در فرهنگی بزرگ شده‌اند که مسائل مالی اهمیت زیادی ندارد، باور شما هم همین خواهد شد.

·رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی

همان‌طور که در فیلم‌های رسانه ملی ما به نمایش گذاشته می‌شود، افراد ثروتمند قاچاقچی و مفسد هستند و نقش افراد خوب فیلم‌ها را یک انسان تهیدست و فقیر بازی می‌کند؛ باور شما از این مطلب چیست؟ ثروتمند شدن خوب نیست؛ چون با آن انسانیتم در خطر است. دین این‌گونه موارد از تلویزیون، مجله یا کانال‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی باورهای غلطی را در ما به وجود می‌آورند که توصیه می‌کنیم در انتخاب آن‌ها بسیار دقت کنید.

باورهای اشتباه

برخی جملات مانند «هوای تهران آلوده است»، «هر روز بیماری‌های بیشتری شناسایی می‌شود»، «دختر خوب، یا پسر خوب برای ازدواج وجود ندارد»، «بدون تحصیلات دانشگاهی نمی‌توانی موفق شوی»، «اگر خوبی کنی بدی خواهی دید»، «برای موفقیت شغلی باید چندین سال سابقه کار داشته باشی»، «هوای سرد و پوشیدن لباس نازک منجر به سرماخوردگی می‌شود»، «قهرمانان المپیک افراد خاصی هستند»، «کسی مرا درک نمی‌کند» و… تمامی این جملات نه درست هستند نه اشتباه. بلکه تنها باورهایی است که افراد مختلف آن‌ها را به وجود آورده‌اند. قطعاً برای تغییر باور خود می‌توانید خلاف آن‌ها را ثابت کرده و درنتیجه باور خود را تغییر دهید.

چگونه باورهای خوب بسازیم؟

باورها از تمرکز و توجه به وجود می‌آیند. اگر به‌واسطه یک پژوهش با افرادی در ارتباط باشید که در آستانه طلاق هستند باورهای شما نیز طبق رفتار و گفتار آن‌ها شکل خواهد گرفت. کم‌کم به کنکاش درباره آن می‌پردازید و درنهایت با پذیرش آن باور خاص، دنیای بیرون اتفاقاتی را به شما نشان خواهد داد که آن را تقویت و تشدید می‌کند. برای خلق باورهای خوب:

• در مرحله اول باید ورودی افکار خود را کنترل کنید و باورهایی را که مانع پیشرفت و ترقی شما می‌شوند را تغییر داده یا اصلاح کنید؛
• حذف افرادی که باعث خلق باورهای اشتباه در ذهن شما می‌شوند؛
• سؤال‌هایی مطرح کنید تا این باور را به چالش بکشد. چراکه برای متقاعد کردن خود به پاسخ‌های کامل و بی‌نقص نیاز است. آن‌قدر این کار را ادامه دهید تا باورهای خود را گسترش داده و درنتیجه آن، موفقیت‌های بیشتر برای تغییر آن باور کسب کنید؛
• اتفاقات گذشته زندگی خود را یادداشت، تحلیل و بررسی کنید و از آن‌ها برای تغییر باور خود استفاده کنید؛
• هر فیلمی نبینید، هر مجله‌ای را نخوانید، مراقب ورودی‌های ذهن خود باشید؛
• پیشرفت‌هایی را یادآوری کنید که در مسیر تغییر و رشد باورهای خود داشته‌اید.

نتیجه‌گیری

به‌عنوان نتیجه‌گیری، باور چیزی است که ما آن را یک واقعیت می‌دانیم. درواقع چیزی است که تصور می‌کنیم درست است. ما از باورهای خود برای درک و پیمایش این دنیا، همچنین برای حفظ امنیت خود استفاده می‌کنیم. به همین دلیل است که ما معمولاً سعی می‌کنیم باورهایمان را پس از شکل‌گیری حفظ کنیم و از آن‌ها به‌دقت مراقبت کنیم. باورهای ما همچون خلبانان خودکار یک هواپیما عمل می‌کنند. این باورها پس از شکل‌گیری در ما ریشه دوانده و ما آن‌ها را مسلم می‌دانیم؛ همچنین باورهای خود را واقعی می‌دانیم، خواه واقعی باشند یا خیر. باورهای ما مشخص می‌کند که آیا ما چیزی یا شخصی را خوب یا بد، درست یا غلط، زیبا یا زشت، مطلوب یا نامطلوب، ایمن یا خطرناک، شایسته یا ناشایست، یا قابل‌قبول یا غیرقابل‌قبول می‌دانیم. آن‌ها آنچه را ممکن یا قابل‌دستیابی می‌دانیم حکم می‌کنند. پس مراقب باورهای خود باشید؛ چه‌بسا همین باورها شما را تا مرز موفقیت برده و شما را خشنود و راضی کنند.