کوچینگ، مدل ها و گرایش ها
نحوه برگزاری جلسات کوچینگ چگونه است؟
شهریور
کوچینگ تلفیقی از دانش های فلسفه مدیریت و روانشناسی مثبت گراست. جلسات کوچینگ مراجع محور و با نگاه به آیندست. جلسات کوچینگ را میتوان گفت‌وگویی هدفمند بین کوچ و مراجع تلقی کرد. کسب استعدادها و خلق نقاط قوت و کشف توانایی‌های دیده نشده سفر جذابی است؛ گرچه می‌تواند آسان نباشد. در این مقاله هدف این است که با تامل و پرسش‌گری موثر بتوانیم نقطه کنونی خود و مسیر رو به جلو را بهتر ترسیم و مقصد شفافی تعیین کنیم. این امر در جلسات کوچینگ به خوبی مشهود است. مطالعات نشان می دهد که مردم وقتی شرایط روحی و جسمی مناسبی دارند به شکلی با ثبات‌تر به سوی اهدافشان گام برمی‌دارند و دستاوردهای بیشتری را تجربه میکنند. اگر نمی‌دانید کوچینگ چیست، پیشنهاد میکنیم حتما مقاله “کوچینگ چیست؟” را نیز مطالعه فرمایید.
فهرست مطالب
جلسه کوچینگ چگونه است؟
جلسه کوچینگ، مجموعه‌ای از اقدامات بین کوچ و مراجع کننده است که در آن درباره مسائلی چون عملکرد، موقعیت‌ها، اهداف بلندمدت و کوتاه مدت، پیشرفت شغلی، مشکلات شخصی و کاری و… بحث میشود و تلاش میشود تا وضعیت شخص را بهبود دهد. نحوه برگزاری جلسات با پرسیدن سوالات مرتبط و با رویکردی آینده نگر است و سعی میشود تا ویژگی های فردی افراد، مشخص و با توجه به آنها به چالش های زندگی فردی و کاری فکر شود.
نحوه برگزاری جلسات کوچینگ
جلسات کوچینگ بصورت حضوری و یا بصورت مجازی تلفنی اینترنتی و یا از طریق ایمیل برگزار می گردد. برخی از افراد جلسات مجازی را بر حضوری بدلیل صرفه جویی در زمان و هزینهها ترجیح می دهند. همچنین جلسات بر اساس تعداد مراجعین در یک جلسه به صورت خصوصی یک نفر و یا گروهی یا تیمی بیش از یک نفر برگزار میگردد.
جلسات کوچینگ عموماً یک بار در هر هفته به مدت چهل و پنج الی یک ساعت برگزار می شوند. تعداد جلسات از یک بار در هفته به دو یا چند بار در هفته بنابر توافق طرفين قابل افزایش است تعداد جلسات در یک دوره از کوچینگ دوازده جلسه یعنی سه ماه است این تعداد بنا بر توافق طرفین قابل تقلیل یا افزایش است. اکثر مراجعین خواهان زمان بیشتری هستند مدت زمان هر دوره بسته به میزان آمادگی مراجع و موضوع مطرح شده و از فردی به فرد دیگر … متفاوت است. اما معمولاً زمان کوچینگ بین ۳ تا ۶ ماه خواهد بود در شرایطی ممکن است این زمان به یکسال هم برسد مراجعینی نیز هستند که سالها بدلیل اثر گذاری مثبت جلسات با یک کوچ کار میکنند. همچنین ممکن است جلسات کوچینگ به مدت ده الی سی دقیقه برگزار گردد؛ به این نوع از جلسات، جلسات لیزر کوچینگ می گویند.
آشنایی با نحوه برگزاری جلسات کوچینگ
نحوه برگزاری جلسات کوچینگ یا مشاوره شامل موارد زیادی میشود که بعضی از آنها ترفند‌هایی هستند که ارتباط موثر و درک بهتر کوچ از کوچی را به همراه دارند. در زیر، مهم ترین و اساسی ترین نکات در جلسه کوچینگ و راه های ارتباط بهتر با مشاور را بیان کرده‌ایم.
-
زمینه را مهیا کنید.
چطور می‌توانیم کاری بکنیم که شخص به نگرش و مدل فکری درست برسد؟ با کوچینگ به همراه شفقت و همدلی در آغاز کار به شخص نشان دهید که برایتان اهمیت دارد و توجه خالصانه‌ای به او دارید.
متاسفانه در بیشتر جلسات، بسیاری از ما خلاف این عمل می کنیم؛ به سراغ مشکل و جزییات آن می‌رویم وسپس نصیحت میکنیم و راه حل ارائه می‌دهیم. کوچینگی که بر رویاهای شخصی و نحوه دستیابی انسان به آن ها متمرکز است احساسات مثبتی را ایجاد می‌کند. تصویربرداری‌های عصبی انجام شده از مغز نشان می‌دهد این شیوه از کوچینگ به فعال کردن قسمت‌هایی از مغز که پذیرای ایده‌های جدید، تغییرات و یادگیری‌اند کمک می‌کند. -
فرصت را پیدا کنید.
اگر خوب ببینید در همه جا، فرصت‌هایی برای کمک به مردم در جهت آگاهی و پیشرفت وجود دارد. گاهی افراد می‌دانند که نیازمند تغییر هستند. آنها ارتقا شغلی می‌گیرند، برای رهبری برنامه‌ای انتخاب می‌شوند یا فیدبکی مبنی بر ایجاد تغییراتی در عملکردشان دریافت میکنند. ایجاد این تغییرات در زندگی هر شخصی باعث ایجاد چالش برای او میشود. این چالش‌ها، فرصتی است تا شما به عنوان یک کوچ به دیگران کمک کنید.
-
زنگ هشدار را بشنوید.
بعضی افراد شغل‌شان را در تعدیل نیرو از دست می‌دهند یا وارد مرحله جدیدی از زندگی‌شان می‌شوند، اما معمولا فقط احساسی مبهم دارند یا این که به طور کلی هیچ ایده و راه حلی ندارند و نمی دانند همه چیز درست پیش نمی رود. کوچ باید بتواند مواردی که برای خود مراجعه کننده نیز مبهم است را درک و با او همدردی کند.
-
سوالات قدرتمند بپرسید.
فدراسیون بین المللی کوچینگ (ICF) سوال قدرتمند را اینطور شرح می‌دهد:
توانایی پرسیدن سوالاتی که اطلاعات مورد نیاز را برای کسب حداکثر منفعت مراجع از جلسه کوچینگ ارائه می‌دهد.
مهارت گوش دادن خود را تقویت کنید و سوالات تان را از دل شنیده‌هایتان مطرح کنید نه از روی کنجکاوی ذهنتان.
با پرسش‌گری، هوش هیجانی به طور طبیعی بهبود می‌یابد و باعث میشود پرسش‌گر بهتری باشیم. -
رویکرد سقراطی جدید را بشناسید.
با به کار گیری این رویکرد، سوالاتی می‌پرسید که به دیگران برای تولد ایده‌هایشان کمک می‌کند. این سوالات موجب می‌شوند افراد فرضیات خود را استخراج کنند و به چالش بکشند. اولین گام برای اینکه پرسش‌گر بهتری باشیم پرسیدن سوالات بیشتر است. عواملی که بر کیفیت سوال اثرگذار هستند مواردی چون لحن، ترتیب بندی و ادبیات جمله میباشد.
در روند جلسات کوچینگ به این موارد توجه زیادی داشته باشید.
اهداف گفت‌و‌گو را مانند یک طناب در دست بگیرید و از هدف دور نشوید. برای پرسش‌هایی که نیازمند پاسخ‌های بیشتری است، پرسش‌گری پی‌گیرکننده داشته باشید. این پی‌گیری به مخاطب نشان می‌دهد که شما در حال گوش دادن و توجه کامل هستید و حس احترام و توجه را در او بر می‌انگیزانید. گاهی موضوع بسیار حساس میباشد و پرسیدن سوالات مستقیم، صمیمیت و همدلی در جلسه کوچینگ را کمرنگ می‌کند. وقتی درخواست اطلاعات حساس در لفافه مطرح میشود، افراد با صراحت بیشتری اطلاعات خود را در میان می‌گذارند. ترتیب سوالات را در نظر بگیرید طوری که بار سرزنشگری نداشته باشد. لحن مناسبی را در جلسات کوچینگ جاری کنید.
باید اشاره کنیم که سوالات باید به گونه‌ای طراحی شوند که منجر به تحریک مسولیت پذیری و آگاهی مراجعین شود. همان طور که گفته شد رویکرد جلسات کوچینگ، نگاه به آینده است. به طور کلی مراجع باید بداند کجا می‌خواهد برود، موقعیت فعلیش چیست و چه ابزار و توانایی و پتانسیل‌هایی برای رسیدن به هدف دارد. اینجا سعی داریم بعضی از نمونه سوالاتی که لازم است در جلسه کوچینگ پرسیده شود را شرح دهیم:
طرح نمونه سوالاتی برای تعیین اهداف SMART
- دوست دارید در انتها چه دستاوردی نصیب شما شود که احساس کنید این جلسه کوچینگ به خوبی انجام گرفته است؟
- دوست دارید چه اتفاقی برایتان رقم بخورد که تا حالا رخ نداده؟
- آیا این دستاورد شما را می‌توانیم در این جلسه تحقق بخشیم؟
- می‌خواهید در بلند مدت به چه چیزی دست پیدا کنید؟
- کنترل یا تاثیرات شخصی شما در مقابل اهدافتان چگونه است؟
- چه موانعی پیش روی خود می‌بینید؟
- چگونه هدف خود را ارزیابی می‌کنید؟
طرح نمونه سوالاتی از موقعیت فعلی جلسات کوچینگ
- هم اکنون چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟
- چگونه می‌توانید بدانید که این رخداد مناسب است؟
- سایر موارد مرتبط کدام‌ها هستند؟
- کسی به طور مستقیم یا غیرمستقیم در این موضوع دخیل است؟
- درک کسانی که در این موضوع دخیل هستند چیست؟
- زمانی که کارها به طور نامناسب پیش روند چه چیزی عایدتان خواهد شد؟
- چه اتفاقی برای سایر افراد مرتبط رخ می‌دهد؟
- چه تاثیری روی بقیه دارد؟
- تاکنون چه کاری برای این موضوع انجام داده‌اید؟
- این کار چه نتایجی داشته است؟
- چه کاری را تا به امروز استفاده نکرده‌اید؟
- چه چیزی باعث میشود به عقب باز گردید و نتیجه بدی داشته باشید؟
- واقعا چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟
سوالاتی مربوط به انتخاب و امکان جلسات کوچینگ
- برای تغییر اوضاع چه کار می‌توانید بکنید؟
- چه احتمالاتی را برای عمل خود در نظر گرفته‌اید؟ نگران این هستید که این احتمالات واقعی هستند یا نه؟
- چه کاری را در شرایط مشابه انجام می‌دهید؟
- چه کار دیگری می‌توانید انجام دهید؟
- چه کسی می‌تواند کمکتان کند؟
- آیا تمایل دارید پیشنهادی به شما ارایه دهم؟
- کدام یک از انتخاب‌ها را بیشتر دوست دارید؟
- مزایا و هزینه‌های هر کدام از این انتخاب ها چیست؟
- کدام یک اهمیت بیشتری برایتان دارد؟
سوالات مربوط به خواستن جلسات کوچینگ
- این اقدام‌ها تا چه اندازه با اهداف شما هم‌خوانی دارند؟
- چگونه موفقیت خود را ارزیابی می‌کنید؟
- چه زمانی دقیقا هر یک از مراحل اقدامات خود را آغاز کرده یا به پایان می‌رسانید؟
- ممکن است موانعی پیش رو داشته باشید؟
- چه کارهایی برای از بین بردن این موانع داخلی و خارجی می‌توانید انجام دهید؟
- دوست دارید چه حمایت‌هایی و از جانب چه افرادی دریافت کنید؟
- چه میزان تعهد دارید؟
فواید و کاربردهای جلسات کوچینگ
موفقیت زمانی در جلسات کوچینگ نمایان میشود که مراجع آماده تغییر باشد و از چالش‌ها نترسد و بخواهد به یک جایگاه ایده آل برسد. فواید و کاربردهای کوچینگ را میتوان به شرح زیر توضیح داد: کوچینگ توانایی حل مساله را در شما تقویت می‌کند. در فرایند کوچینگ شما با همراهی کوچ نگاهی عمیق‌تر به مسائل پیدا می‌کنید و خودتان راهکارهایی متناسب با خود ارائه می‌دهید. جلسات کوچینگ به شما کمک می کند که برنامه ریزی صحیحی برای انجام کارهای خود داشته باشید؛ بنابراین اگر در موضوع برنامه ریزی و انجام وظایف مشکل دارید می توانید از یک کوچ کمک بگیرید.
جلسات کوچینگ، خود آگاهی و هوشیاری شما را تقویت می‌کند. از آنجا که تمرکز کوچینگ بر حال و اکنون است در جلسات بیشتر شما بر روی خود متمرکز شده و به آگاهی درباره خود دست می‌یابید. جلسات کوچینگ عملکرد شما را در زندگی و حرفه‌تان بالا می‌برد. کوچینگ به شما کمک می‌کند که فعالیت و برنامه‌هایی را که تاکنون به شما کمک چندانی نکرده‌اند شناسایی کرده، کنار بگذارید و برنامه‌های بهتری را انتخاب کنید. در این جلسات از ترس‌ها و موانع در انجام کارهایتان شناخت پیدا می‌کنید و می‌توانید قدم به قدم آنها را رفع کنید.
آیا ایجاد رابطه صمیمانه در روند جلسات کوچینگ لازم است؟
کلمه «rapport» میزان گرمی و صمیمیت در یک مکالمه را توصیف می‌کند. این صمیمیت تحت تأثیر احساسی است که طرفین گفتگو نسبت به یکدیگر دارند. اگر با کسی رابطه خوبی داشته باشید، در کنار یکدیگر احساس راحتی و آرامش خواهید کرد تا حدی که بتوانید صریح و شفاف صحبت کنید و هیچ‌یک از طرفین حالت تدافعی به خود نگیرد.
صمیمیت در روابط کوچینگ، باید متمرکز بر اهداف کوچی و چگونگی دستیابی به آنها باشد. کوچینگ مشاوره نیست، بنابراین نیازی نیست که کوچ بیش‌ازحد در مورد زندگی خصوصی کوچی بداند یا «بهترین دوست» او شود. درواقع هدف کوچ ایجاد سطحی از روابط صمیمانه است که کوچی عملکرد کاری خود را با صداقت تمام با کوچ در میان می‌گذارد و از این امر کاملاً احساس رضایت و خوشنودی دارد. کوچ سعی می‌کند با ایجاد فضایی گرم و صمیمی، کوچی خیلی راحت و بدون دغدغه ایده‌ها و افکار خود را بیان کند.
شاه‌کلید اصلی برای ایجاد رابطه صمیمانه در جلسه کوچینگ، استفاده از تجربیات زندگی خودِ کوچی است که به‌طور طبیعی به وجود آمده است؛ یعنی دقیقاً زمانی که مانند اکثر مردم از مهمانان خود استقبال میکنند، از دیدن آنها خوشحال می‌شوند و می‌خواهد با روی باز و گشاده، راحتی را در روابط خود ایجاد کنند. این دقیقاً همان حس طبیعی صمیمیت است. اگرچه ممکن است لحن صحبت کوچ با یکی از اعضای تیم و یا یک مهمان متفاوت باشد؛ اما انگیزه و نگرشی که در پس کلمات وجود دارند، تقریباً یکسان خواهد بود.
چگونه کوچ این صمیمیت را به جلسه کوچینگ دعوت کند؟
کوچ باید برای ایجاد رابطه صمیمانه در جلسه کوچینگ، پس از یک سلام و احوالپرسی اولیه، مکالمه را به‌گونه‌ای آغاز کند که به کوچی اجازه دهد به‌راحتی شروع به صحبت کند و همچنین باید طوری رفتار کند که واقعاً به مراجع و گفته‌های او علاقه مند است. به‌طورکلی صمیمیت از تشابه حاصل میشود. ما با افرادی که به ما شبیه‌تر هستند احساس نزدیکی بیشتری میکنیم. این تشابهات می‌توانند در هر چیزی باشد ازجمله:
- شکل طاهری و طرز لباس پوشیدن
- حرکات و زبان بدن
- کیفیت صدا (بم و زیر بودن)
- طرز صحبت و استفاده از کلمات
- اعتقادات و ارزش‌ها
چه زمانی رابطه صمیمانه در جلسه کوچینگ بیشتر میشود؟
همان‌قدر که موضوع صمیمیت اهمیت دارد؛ زمان ایجاد آن نیز دارای اهمیت بسیاری است. یکی از بهترین زمان‌ها، مراحل اولیه جلسه کوچینگ است. پس از احوالپرسی سؤالاتی مطرح شود که مکالمه را به سمت صمیمیت و درنهایت هدف کوچینگ سوق می‌دهد. کوچ باید به یاد داشته باشد که فعالانه، علاقه خود را به صحبت‌های کوچی نشان دهد و از صحبت زیاد خودداری کنید؛ بهتر است بیشتر شنونده خوبی باشد. در مواردی که پیش‌ازاین جلسه کوچینگ، یک رابطه خوب و راحت برقرار کرده‌اید، نیازی به کار خاصی برای ایجاد روابط ندارید؛ زیرا این رابطه قبلاً وجود داشته است. بااین‌حال، اگر کوچ، واقعاً کوچی را نمی‌شناسند، پس برای رهبری و پیشبرد هر چه صمیمانه‌تر جلسات کوچینگ باید پایه و اساسی ایجاد کند که پیش از اعتماد، صمیمیت به وجود آید.
برای ایجاد رابطه صمیمانه در جلسه کوچینگ کوچ باید زمان کافی برای این کار اختصاص دهد و نباید در کار خود عجله کند. با هرگونه تلاش عجولانه، این خطر وجود دارد که صمیمیت مصنوعی دیده شود، چیزی که باید به هر قیمتی از آن اجتناب کرد. این نکته در مورد توصیه‌های مربیان کوچینگ درست است که معمولاً می‌گویند: کوچ باید زبان بدن و الگوهای گفتاری مراجع خود را مانند آینه نمایان کند. این شفافیت در رفتار کوچی فقط با ایجاد رابطه صمیمانه به دست خواهد آمد. اگر کوچ در این بخش مهارت به خرج ندهد، ممکن است عملکرد او نادرست و نابجا به نظر رسد و حتی گاهی آزاردهنده باشد؛ چه‌بسا باعث بروز آسیب‌های زیادی در روند جلسه کوچینگ شود.
افزایش صمیمیت تنها با یک تطبیق ساده
یکی از روش‌هایی که می‌تواند در افزایش صمیمیت به کوچ کمک شایانی کند، تطبیق است. این یعنی برای ایجاد رابطه صمیمانه در جلسه کوچینگ باید شخصی شوید که به کوچی نزدیک‌تر است. در محیط کوچینگ این تطبیق‌ها یعنی تطبیق در طرز نشستن یا ایستادن، حالت صدا، سرعت صحبت کردن و غیره. این مهارت کوچ است که تشخیص دهد کدام تطبیق موردنیاز است و کدام را میتوان انجام نداد.
این امر برای کوچ مزایای زیادی دارد که ازجمله آن:
- بیشتر به خود فرد تمرکز کند تا به اتفاقاتی که برای او رخ می‌دهد.
- صمیمیت را به‌طور کاملاً طبیعی افزایش می‌دهد و مصنوعی به نظر نمی‌رسد.
- به‌محض اینکه کوچ با کوچی به‌اصطلاح هم‌دما میشود، تمرکز بیشتری پیدا کره و از طریق هم‌سطحی با او متوجه رفتارهای دیگری در مراجع میگردد.
اثر جادویی توجه بر افزایش صمیمیت
یکی از روش‌های مؤثر دیگر برای ایجاد رابطه صمیمانه در جلسه کوچینگ و تقویت آن، نشان دادن توجه است. درواقع تا زمانی که کوچی از توجه کامل کوچ مطمئن نباشد، صحبت در مورد خواسته‌ها و علایق خود را به تعویق می‌اندازد. این توجه از سوی کوچ تأثیرات ملموسی را در روند جلسه نمایان می‌کند. توصیه میشود برای این کار کوچ از خود بپرسد که چگونه می‌توانم به او نزدیک‌تر شوم. برای یافتن پاسخ این سؤال در ذهن خود به دنبال تشابه در خود میگردد و رفته‌رفته پاسخ را خواهد یافت. یک کوچ حرفه‌ای این مهارت و توانایی درونی را دارد که افکار خود را در جهت خروجی‌های موردنظر خود متمرکز کرده و در همان مسیر هدایت کند.
گاهی ممکن است رفتار کوچ طوری باشد که کوچی فکر کند این موضوع برای کوچ فقط یک علاقه زودگذر بوده یا حتی این امکان وجود دارد که کوچ در مورد آن اطلاعات کمی داشته باشد. این بسیار برای روند جلسه و رابطه صمیمانه کوچ و کوچی مخرب خواهد بود. به‌محض اینکه کوچی تصمیم به صحبت گرفت و درواقع از سوی او این اطمینان حاصل شد که موضوع موردبحثش برای کوچ جالب و مهم است باید کوچ به‌گونه‌ای رفتار کند که نشان دهد این علاقه‌مندی به مسئله کوچی زودگذر نیست و برای آن ارزش قائل است.
در مرحله بعد نوبت کوچ است که از کوچی بپرسد: «آیا شما از این علاقه یا موضوع موردبحث یا هدف خود به‌اندازه کافی آگاهی دارید؟» یا «به‌اندازه کافی به این مسئله علاقه‌مند هستید که در مورد آن گفتگوی هدف‌داری داشته باشید؟» اگر هنگام شروع صحبت در مورد موضوعی که به آن می‌پردازد، سردرگمی یا پوچی مشاهده کردید، این موضوع نتیجه مثبتی نخواهد داشت.
چگونه مکالمات منجر به صمیمیت می‌شوند؟
مطمئن‌ترین کار برای ایجاد رابطه صمیمانه در جلسه کوچینگ این است که در مورد چیزی صحبت شود که مربوط به خواسته کوچی باشد و برای او نیز طوری به نظر رسد که کوچ به آن علاقه واقعی دارد یا حداقل در مورد آن نظری خواهد داشت. کوچ باید مراقب باشد از مراجع در مورد چیزی که مستقیماً درگیر آن است، سؤال نپرسد؛ زیرا این کار ممکن است باعث بروز رفتار تدافعی از سوی او شود.
نوع موضوعاتی که کوچی می‌تواند درباره آنها صحبت کند:
- اهداف مشخص
- اقدامات یا افرادی که بر این موضوع تأثیرگذار هستند
هدف کوچ این است که مکالمه حاصل را مبتنی بر هدف، کاملاً واقعی و غیرتهاجمی نگه دارد. هنگامی‌که کوچی را بهتر بشناسد می‌تواند در مورد چیزهای دیگر صحبت کند؛ اما باید توجه داشت که این صحبت‌ها فقط در صورت کمک به کوچ در تسهیل تفکر کوچی انجام شوند. دلیل دیگر که بهتر است مکالمه اولیه مبتنی بر مسئله یا هدف باشد، این است که به‌طور طبیعی منجر به دستیابی به مسائلی خواهد شد که محور آنها همان هدف مراجع است. اگرچه پریدن از یک موضوع در مورد هدف به یک موضوع مغایر با هدف امر مطلوبی محسوب نشود؛ به‌خصوص اگر گفتگو در مورد موضوع غیر مرتبط نیز خوب پیش می‌رود.
جمع بندی
در این مقاله به چگونگی برگزاری جلسه کوچینگ پرداختیم. جلسات کوچینگ با رویکردی آینده‌نگر و پرسیدن سوالات سعی در درک موقعیت فعلی و شناخت چالش‌های فرد دارد و با متدهایی به فرد کمک می‌کند تا برای مشکلات خود بهترین راه حل را انتخاب کند. از اینکه تا پایان این مقاله یا ما بودید سپاس‌گزاریم. در صورت داشتن هرگونه سوال، انتقاد و پیشنهاد می‌توانید با کارشناسان فراکوچ تماس بگیرید.
واقعا کوچینگ معجزه زندگی من بوده