کوچینگ رشته جدید علمی نیست که به یک باره و ناگهانی به وجود آمده باشد. با این حال ظهور کوچینگ در دهه اخیر بوده است که واقعا می توان مفهوم ” کوچینگ ” را در زمینه تجارت و کسب و کار و خارج از محیط ورزشی یا گود مسابقات دید. پیش از ابداع واژه کوچینگ، افراد فعال در این عرصه برای اشاره به خودشان از عناوینی نظیر ” مربیگری “، مشاور، راهنما و گاهی از واژه دستیار استفاده می کردند

حوزه کوچینگ به مفهوم امروزی آن در اواسط سال ۱۹۸۰ میلادی توسط توماس لئونارد (Thomas Leonard) در ایالات متحده آمریکا ایجاد شد. چند کوچ حرفه ای، درسال ۱۹۹۵، ICF  را به عنوان موسسه ای غیرانتفاعی پایه گذاری کردند تا ” کوچ ” های همکار با پشتیبانی از یکدیگر این حرفه را توسعه دهند.

سه سال بعد ICF فهرستی از صلاحیت های اساسی و ضوابط اخلاقی مرتبط، استانداردی را در زمینه کوچینگ به وجود آورد.

 

کوچینگ مجموعه مباحثی است که می‌کوشد به انسانها برای زندگی بهتر کمک کند. همان حوزه‌ای که مارتین سلیگمن برای ترویج و تثبیت آن تلاش کرده و به نام روان شناسی مثبت گرا (Positive Psychology) شناخته می‌شود.

سلیگمن بارها تاکید کرده است که روانشناسی طی دهه های اخیر، عمر خود را فقط به حوزه نخست اختصاص داده و حوزه دوم کمتر مورد توجه قرار گرفته است. او متوجه شد تمرکز عمده روانشناسی قرن بیستم روی نقاط ضعف، عیب ها، آسیب ها و ترمیم آسیب ها بوده است و از توجه به توانایی ها و نقاط قوت افراد برای رشد و کمال غفلت شده است. سلیگمن پیشنهاد کرده است که روانشناسی نباید خود را به دیدگاه آسیب شناسانه محدود کند، بلکه باید به نیمه مثبت انسان نیز توجه نماید و از تمام توانایی ها و نقاط قوت افراد برای ارتقای سلامت ذهنی انسان استفاده شود. این همان چیزی است که در کوچینگ بر آن تاکید می شود.

کوچینگ چیست؟ ( ?what is coaching )

برای جواب به سؤال «کوچینگ چیست؟»، افراد را با توجه به نیازشان، به ۲ دسته تقسیم می­کنیم:

• دسته اول: افرادی که می‌خواهند تعریف کوچینگ را از دیدگاه یک کوچ بررسی کنند؛
• دسته دوم: افرادی که می‌خواهند با دید مراجع با کوچینگ آشنا شوند؛ و بدانند که یک کوچ، چه دستاوردی برایشان دارد.

 در ابتدا به سؤال ذهنی دسته اول می‌پردازیم و کوچینگ را از دید یک کوچ بررسی می‌کنیم. کوچینگ چیست ، پیدایش آن ریشه در کجا دارد و بر زندگی افراد چه تأثیری دارد؟

۱- مربی گری یک روش قدرتمند و مؤثر در ایجاد انگیزه و تحسین ‌برانگیزترین روش موفقیت افراد است که از طریق پرسیدن و سفر کردن فرد در درون خود، ارتباط مؤثر و مفیدی بین کوچ و کوچی (مراجع) ایجاد می ‌کند. در این روش به پرورش ظرفیت ‌های درونی و احساس هویت‌ دادن به کارکنان و کمک به آن‌ها پرداخته می ‌شود. این کار باهدف توسعه مهارت ‌ها و شایستگی‌ ها و با تمرکز بر حوزه‌ های خاصی از مهارت یا رفتار (چون رهبری ‌کردن مؤثر و پرنفوذ اما ناپیدا) و با احترام کامل و رعایت اصول اخلاقی در پذیرش فرد به ‌عنوان بخشی از فرآیند کوچینگ، انجام می‌ گردد.

• مکالمه‌ای که به یادگیری کمک می‌کند.
• فرآیندی که فرصت‌هایی را برای بهبود و تغییر فراهم می‌کند.
• راهکاری که کمک می‌کند افراد یا سازمان‌ها بهترین راه‌حل را پیدا کنند.
• مجموعه‌ای از ابزارها و روش‌ها که فرآیند یادگیری را پشتیبانی می‌کند.

افرادی که از کوچینگ استفاده می‌کنند دیدگاه‌های جدیدی را درباره فرصت‌ها و مشکلات فردی، مهارت‌های بیشتر در تصمیم‌گیری و تفکر، روابط بهتر با دیگران و اطمینان در انجام وظایف زندگی و کارشان تجربه می‌کنند. آن‌ها می‌توانند هم‌زمان با تعهد برای بالا بردن کارایی‌های شخصی خود، به نتایج تحسین‌بر‌انگیزی در حوزه‌های بهره‌وری، رضایت فردی از زندگی و کار و دستیابی به اهداف مربوطه دست یابند.

 

تیموتی گالوی: ( نویسنده کتاب مربیگری به سبک بازی درونی )

کوچینگ را باز کردن پتانسیل‌ها برای افزایش عملکرد خود می‌داند و بر این قائل است که کوچینگ کمکی به یادگیری افراد است و آموزش نمی‌باشد.

سر جان هنری داگلاس ویتمور: (نویسنده کتاب مربیگری برای عملکرد بهتر )

در سطح پایه و مقدماتی، کوچینگ یک روش و فن معلمی است که با تمرین به مهارت تبدیل می‌شود و با اهداء و فداکاری به‌صورت هنر در می‌آید.

سر الکس فرگوسن:

کوچینگ نوعی رابطه تعاملی است که به افراد در زمینه شناسایی و هدایت و تحقق اهداف شخصی و شغلی، سریع‌تر از آنچه که خود قادر به انجام آن هستند، کمک می‌کند و علاوه بر افزایش مهارت‌های ارتباطی، حل‌مسئله، کارگروهی و ارتقای توانمندی‌های فردی، به توسعه شایستگی‌های اصلی شغل نیز می‌انجامد.

مارشال گلد اسمیت: (نویسنده کتاب سازمان فردا )

رهبران بزرگ باید ظرفیت‌های بالایی داشته باشند. آن‌ها باید استراتژی، دانش شغلی، پدیده جهانی‌شدن و تأثیر فناوری بر کسب و کارشان را درک کنند. رهبران باید روی افراد تأثیر بگذارند، برای آن‌ها الهام‌بخش باشند و آن‌ها را به حرکت وا‌دارند. برای بهبود رفتار رهبران در محیط کار، آن‌ها باید زیر نظر یک مربی باشند و فرآیند مربیگری برای آن‌ها انجام شود. مربیگری یک کار فنی یا فکری نیست، بلکه موقعیت و فرصتی است که خود مدیران باید بخواهند و بپذیرند و ایجاد کنند.

مت سامرز: ( نویسنده کتاب کوچینگ در عمل )

 به اعتقاد من هر مدیر یک کوچ است، چه دوست داشته باشد چه نداشته باشد؛ بنابراین باید در این کار خوب باشیم.

و اما برای جواب به دسته دوم و پاسخ به این سؤالات که «چرا کوچینگ ارزشمند است؟ چرا افرادِ موفق کوچ دارند؟ چرا افرادی که سودای اهداف کلان در سر دارند و در دنیای رقابتی در حوزه خود حرف اول را می‌زنند، از کوچینگ استفاده می­کنند؟»، باید توجه داشت که هر فرد در هر مقطع از زندگی خود، درگیر هدف بزرگی است که برای رسیدن به آن با فراز و نشیب­ های متنوعی روبه­ رو می­ شود؛ گاهی چنان بی‌انگیزه که رمقی برای ادامه ندارد و گاه چنان پر انرژی که چندین برابر از توان خود تلاش می­کند. ازاین‌رو به فردی نیاز است که به دور از قضاوت­های شخصی، او و فعالیت­ هایش را ارزیابی کرده و هم­شانه او، از آن­چه که مشاهده می­کند، بازخورد دهد. این دلایل ساده اما بسیار کلیدی و حساس، ضرورت کوچینگ را بیش‌ازپیش نمایان می­کنند.

در این خصوص، بیل گیتس، بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت مایکروسافت بر این عقیده است که: «هر فرد به یک کوچ نیاز دارد» و در ادامه خاطرات خود در خصوص کوچینگ را این‌چنین بیان می­کند: «زمانی که من در حال ساخت اولین شرکتم بودم، متوجه شدم که بزرگ‌ترین محدودیت در مسیر رشد شرکتم، رشد شخصی و فردی من به عنوان پایه­ گذار و مدیرعامل است. ازاین‌رو، یک کوچ استخدام کردم که طی ماه‌ها، ۱۰ کوچ خبره من را برای برنامه‌های توسعه استراتژیک، حیات بخشیدن به ارزش‌های شرکت و کار از طریق موقعیت‌های بین فردی پراسترس، یاری کردند؛ به­ طوری­که من در کار بسیار قاطع­ تر و مصمم ­تر شدم که ارزش آن برای من غیرقابل وصف است.»

اگر بخواهیم به سؤال «چرا کوچینگ ضرورت دارد؟» پاسخ دهیم، ابتدا به ‌ساکن باید به پیچیدگی‌های دنیای امروز اشاره کنیم. با پیچیده ­تر شدن ارتباطات در دنیای امروز، نقش تکنیک‌هایی چون کوچینگ نیز در بروز عملکرد مؤثر، لذت بخشیدن به توانمندی‌ها و قرار گرفتن افراد در فضای یادگیری و یاددهی در سازمان‌ها، بیشتر احساس می­شود. افراد برای توسعه فردی به مهارت‌ها و فنون نوآورانه­ بیشتری پیوند می­خورند؛ تا آن­جا که فنونی چون کوچینگ در نزد نخبگان و مدیران برنامه‌ریز، نه‌فقط یک مهارت و فن، بلکه به‌عنوان هنر تحول‌آفرین شناخته می­شود. عملکرد کوچینگ زمانی پیچیده‌تر و حساس‌تر می­شود که نیاز سازمان‌ها، علاوه بر الزامات سازمانی، با سلامت و شادابی و افزایش عملکرد پرسنل سازمان نیز چشمگیرتر می­شود؛ به صورتی که سازمان‌ها و مدیران استراتژیست باید پاسخگویی قوی­تری به مشتریان، مراجع و مردم ارائه دهند. اجرای راهبرد کوچینگ علاوه بر اینکه فرهنگ یادگیری، فرهنگ رقابت سالم، ارتباطات شایسته، تعامل و همکاری و کسب بهترین تجارب را ترویج می­دهد، ایده­های بسیار خوبی را نیز برای عملکرد سریع، یادگیری مؤثر و لذت بخشیدن به یادگیری و یاددهی به مدیران و کارکنان می­دهد.

برای مثال، کوچینگ ابزار بزرگی برای بازار کار چالش‌برانگیز امروز است. امروزه تغییرات شغلی و نیز تعداد افرادی که برای ایجاد و راه‌اندازی شرکت‌های کوچک یا خوداشتغالی تلاش می‌کنند، بیشتر شده است. برخی از عوامل دنیای واقعی و پرتلاطم امروز به شرح زیر هستند:

۱- تغییرات سریع تکنولوژی
۲- تغییر نیازها و سلایق مشتریان
۳- کمبود تعداد کارمندان بااستعداد در صنایع خاص
۴- تفاوت زیاد بین اهداف و نیازهای مدیران گذشته با نیاز مدیران فعلی برای رسیدن به نتایج مطلوب
۵- ترس از نبود امنیت شغلی و فشار زیاد در محیط کار

 

روند جالبی که ممکن است از آن مطلع باشید یا نه این است که بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌های موفق یا به‌تازگی از برنامه‌های کوچینگ برای بالا بردن امتیاز و رشد سازمانی خود استفاده می‌کنند یا قبلاً استفاده از آن را آغاز کرده‌اند.

این سازمان‌ها می‌دانند که پشتیبانی و رشد مهم‌ترین منابعشان که همان نیروی انسانیشان است، مزیت‌های بسیاری دارد. در حال حاضر، کارکنانی که عملکرد عالی دارند و نیز رهبران در حال ظهور و مدیران رده متوسط تشویق و ترغیب می‌شوند تا کوچینگ انفرادی را امتحان کنند. این کار به‌نوبه خود باعث موفقیت سازمانی می‌شود و احساسات واقعی، احترام، انگیزه و ارزش را می‌سازد.

یکی از خوانندگان مجله فرچون (Fortune) در آمریکا می‌گفت: “با اصرار کارفرمای خود در حالی که فریاد می‌زدم و پای خود را به زمین می‌کوبیدم وارد تجربه کوچینگ شدم؛ اما پس از آن چشمانم به طرز عجیبی باز شد. وارد جزئیات سخت و ترسناک عادت‌های بد مدیریتی (که بدون فکر در طول دوره ۱۴ ساله کاریم پیدا کرده بودم) نمی‌شوم، اما اعتراف می‌کنم که طی حضور در ۱۲ هفته دوره فشرده کوچینگ اخیراً ۳ بار ارتقای مقام اداری پیدا کرده‌ام.

از جمله مواردی که ضرورت‌های کوچینگ امروزی را افزایش داده است:

• افزایش پیچیدگی‌های محیطی و در نتیجه افزایش مشکلات و چالش‌های کاری
• ناتوانی افراد در پاسخگویی به محیط پویا (دینامیک) و متنوع
• گسترش بخش خدماتی در کسب و کارها و ایجاد شرایط کاری متنوع، با توجه به ویژگی‌های این حوزه و اهمیت توجه به افزایش مستمر کیفیت فرآیندها
• نیاز به استفاده سریع از آموخته‌های تجارب محیط کار برای رسیدن به عملکرد مطلوب
• افزایش اهمیت مدیریت دانش و انتقال دانش ضمنی به کارکنان طی فرآیندهای کاری
• ​افزایش تمایل کارکنان برای رشد و پرورش قابلیت‌های خود در مسیر شغلی مطلوبشان و نیاز به روش‌های متنوع برای افزایش دانش و مهارت‌های شغلی