تفكر نقادانه چيست؟

چه بخواهید عملکرد خود را در محل کار بهبود ببخشید و چه در حال تلاش برای ساختن یک زندگی رضایت‌بخش‌تر برای خود باشید، به مهارت‌های سخت و نرم مختلفی نیاز دارید. لازم به ذکر است که برخی از این مهارت‌ها به طور طبیعی در افراد وجود دارد، در حالی که برخی دیگر اکتسابی هستند. یکی از این مهارت‌های اکتسابی، مهارت تفکر نقادانه (Critical Thinking) یا تفکر انتقادی است. اما خود تفکر نقادانه از چندین نوع مهارت تشکیل شده است که به حل مؤثرتر مسائل کمک می‌کند.

تفکر نقادانه چیست؟

یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که ممکن است در ذهن شما شکل گرفته باشد، این است که تفکر نقادانه چیست؟ در پاسخ به این سؤال می‌توان گفت: مهارت تفکر نقادانه یا تفکر انتقادی به معنای توانایی تحلیل حقایق و قضاوت و بخشی از هوش هیجانی و عاطفی است. تفکر نقادانه از شما می‌خواهد که اطلاعاتی را که به شما داده می‌شود، به دقت و منطقی تحلیل و تجزیه کنید.

کسی که مهارت‌ تفکر نقادانه دارد، می‌تواند زمانی که موقعیت ایجاب می‌کند، شفاف و منطقی فکر کند و حل مسئله و تصمیم گیری را به طور مؤثرتری انجام دهد. با مهارت تفکر نقادانه می‌توانید آنچه را که از یک موقعیت می‌بینید تجزیه و تحلیل کند و بینشی به دست آورید که فراتر از آن چیزی است که از بیرون برای دیگران قابل مشاهده است. فرق بین تفکر خلاقانه و تفکر نقادانه در این است که تفکر خلاقانه توانایی تولید ایده‌های کاملاً جدید و نوآورانه است که این مهارت با کوچینگ خلاقیت قابل پرورش است. در حالی که تفکر نقادانه از شما می‌خواهد که اطلاعاتی را که به شما داده می‌شود، به دقت و منطقی تحلیل کنید. البته به خاطر داشته باشید که هر دوی اینها برای به حداکثر رساندن نتایج در هر شرایطی مهم هستند.

۵ ویژگی تفکر نقادانه

 در ادامه پنج ویژگی‌ که توانایی تفکر نقادانه را می‌سازد و به کمک آن‌ها می‌توان تفکر انتقادی (Critical Thinking) را تعریف کرد می‌پردازیم:

1. اختیارات
   

   متفکران نقاد دارای ویژگی‌های خاصی هستند که به آنها اجازه می‌دهد نقادانه فکر کنند. برخی از افراد این ویژگی‌ها را به طور ذاتی دارند، در حالی که برخی دیگر باید خودشان آنها را کسب کنند و در خودشان به وجود آورند.
   برخی از این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
   ۱) ذهن باز
   ۲) احترام گذاشتن به شواهد و استدلال
   ۳) توانایی در نظر گرفتن دیدگاه‌های مختلف: به عبارت دیگر داشتن انعطاف شناختی
   ۴) گیر نکردن در یک موقعیت
   ۵) شک و تردید
   ۶) شفافیت و دقت

2. استدلال
   

   افراد با مهارت تفکر نقادانه نیاز به استدلال محکم دارند. استدلال بیانیه‌ای است که به کمک شواهد و مدارک تأیید می‌شود. مهم است که وقتی در یک نقد سازنده قرار دارید از استدلال‌های سنجیده استفاده کنید. هنگام تجزیه و تحلیل نقادانه یک موقعیت، برای قضاوت باید چندین استدلال در ذهن خود مطرح کنید.

3. نتیجه‌گیری
   

   تفکر انتقادی علاوه بر استدلال، مستلزم استنباط و نتیجه‌گیری نیز می‌باشد. با کمک استدلال‌های ارائه شده باید بتوانید به یک نتیجه مطلوب برسید.

4. معیارها
   

   گاهی اوقات تفکر نقادانه به تشخیص حقیقت از داستان تبدیل می‌شود. ممکن است همه حقایقی که به شما ارائه می‌شود سطح یکسانی از حقیقت نداشته باشند. برای اینکه چیزی قابل باور تلقی شود، باید معیارهای لازم را داشته باشد و یک فرد دارای مهارت تفکر نقادانه باید بتواند آن معیارها را درک کند.

5. فراشناخت
   

   فراشناخت توانایی اندیشیدن به تفکر خود است. متفکران نقادانه باید بتوانند افکار خود را تجزیه و تحلیل کنند تا بتوانند قضاوت کنند که آیا آنها به همه چیز فکر کرده‌اند یا خیر. این به آن‌ها کمک می‌کند تا فرضیه‌های بهتری ارائه کنند.

چرا مهارت‌های تفکر نقادانه مهم هستند؟

مهارت‌های تفکر نقادانه، مهارت‌های نرمی هستند که در فرایند تفکر نقادانه به شما کمک می‌کند. توسعه این مهارت‌ها می‌تواند توانایی شما را برای مهارت بسیار مهم تفکر نقادانه بهبود بخشد. مهارت‌های تفکر انتقادی یکی از چند مهارت‌های مهم در محل کار در نظر گرفته می‌شود. بسیاری از این مهارت‌ها، مهارت‌های نرمی‌اند که در موقعیت‌های دیگر نیز مفید هستند.

بر اساس تحقیقات انجام شده توسط America Succeeds، تفکر نقادانه در بین پنج مهارت برتر در آگهی‌های شغلی مورد درخواست قرار دارد. آن پنج مهارت برتر، ۲٫۶ برابر بیشتر از پنج مهارت سخت برتر درخواست می‌شوند؛ بنابراین این موضوع و تحقیقات نشان می‌دهد که مهارت‌های نرمی مانند مهارت‌های تفکر نقادانه در محل کار مورد تقاضا هستند.

مهارت‌های تفکر انتقادی به دلایل مختلفی مهم هستند. همه موقعیت‌ها به تفکر انتقادی مداوم نیاز ندارند اما این مهارت‌ها قطعاً برای هر کسی که می‌خواهد شغل خود را ارتقا دهد، مهم است و حتی آسان‌ترین موقعیت‌ها حداقل به سطحی از مهارت‌های تفکر انتقادی نیاز دارند. توانایی‌های مهارت تفکر نقادانه در زندگی روزمره نیز اهمیت دارند. داشتن تفکر انتقادی می‌تواند به شما کمک کند تا چندین راه حل ممکن را برای مشکلاتی که در خانه یا محل کار ظاهر می‌شوند تجزیه و تحلیل کنید.

چند مهارت کلیدی تفکر نقادانه:

• استنباط یا تجزیه و تحلیل

استنباط، توانایی نتیجه‌گیری بر اساس اطلاعاتی است که در اختیار دارید. بدون داشتن استنباط از حقایق و مدارک ارائه شده، انجام عمل می‌تواند دشوار باشد. برای مثال، یک حسابدار در تلاش است تا دسته‌بندی صحیح را به هزینه‌های تجاری اختصاص دهد. او می‌تواند موقعیت‌های مشابه دیگر را تجزیه و تحلیل کند و منطقی‌ترین مقوله را بر اساس آن اطلاعات استنباط کند.

• تحقیق و پژوهش

قبل از تجزیه و تحقیق پژوهش و استنباطِ نتیجه، باید دریابید که آن حقایق چیست. مهارت‌های تحقیق و پژوهش به شما این امکان را می‌دهد که حقایق و ارقام را برای استدلال کردن کشف کنید. همه موقعیت‌ها اطلاعات مورد نیاز را در اختیار شما قرار نمی‌دهند. مهارت‌های پژوهش برای کاوش در یک موقعیت و جمع‌آوری اطلاعاتی که برای مهارت تفکر نقادانه نیاز دارید، ضروری است.

• شناسایی

شناسایی با استنباط و تحقیق فرق می‌کند. با مهارت شناسایی فرد متوجه خواهد شد که باید در مورد چیزی فکر انتقادی یا نقادانه داشته باشد. بدون مهارت‌های شناسایی مناسب، برای فرد دشوار خواهد بود که بداند چه تایمی، زمان تجزیه و تحلیل یک موقعیت است.

• کنجکاوی

از زیر سؤال بردن همه چیز نترسید و در مورد آنچه کنجکاو هستید تحقیق کنید. این به این دلیل است که کنجکاوی فکری یک مهارت ارزشمند است، به ویژه وقتی صحبت از تفکر نقادانه باشد. یکی از راه‌های تمرین کنجکاوی، اتخاذ طرز فکر افراد مبتدی در هر زمینه‌ای است. وقتی با ذهنیت یک مبتدی وارد هر موقعیتی می‌شوید، می‌توانید ذهن خود را باز نگه دارید. وقتی ذهن خود را باز نگه می‌دارید، قادر خواهید بود چیزهایی را که ممکن است متوجه آنها نشده باشید، درک کنید.

• خلاقیت

تفکر انتقادی اغلب شامل خلاقیت و نوآوری می‌شود. ممکن است لازم باشد الگوهایی را در اطلاعاتی که به آن نگاه می‌کنید مشخص کنید یا راه‌حلی ارائه دهید که هیچ‌ کس قبلاً به آن فکر نکرده است. همه اینها شامل یک چشم خلاق است که می‌تواند رویکردی متفاوت از همه رویکردهای دیگر داشته باشد.

جمع‌بندی

در این مقاله گفتیم که مهارت تفکر نقادانه توانایی تفکر روشن و منطقی و درک ارتباط منطقی بین ایده‌ها است. تفکر انتقادی از زمان فیلسوفان اولیه یونانی مانند افلاطون و سقراط موضوع بحث و تفکر بسیاری بوده است و تا عصر مدرن همچنان موضوع بحث بوده است.

همچنین گفتیم تفکر انتقادی را می‌توان به عنوان توانایی درگیر شدن در تفکر مستقل و بازتابی توصیف کرد. در اصل، تفکر نقادانه به این معنی است که از قدرت استدلال و تحلیل خود استفاده کنید. متفکران انتقادی به‌جای پذیرش واقعی ایده‌ها و مفروضات، به‌شدت آنها را زیر سؤال می‌برند. آنها همیشه به دنبال تعیین اینکه آیا ایده‌ها، استدلال‌ها و یافته‌ها کل تصویر را نشان می‌دهند یا خیر و آماده هستند که متوجه شوند، این‌طور نیست.

با تشکر از شما که وقت خودتان را برای مطالعه این مقاله صرف نمودید. اگر نیاز به مشاوره و راهنمایی در خصوص دوره های آموزش کوچینگ فراکوچ را دارید، می‌توانید با مشاوران تیم فراکوچ در میان بگذارید.