خودآگاهی تضمینی بر ترقی و موفقیت

«من کیستم؟» این سؤال پیشینه‌ای طولانی به قدمت تاریخ بشری دارد. شاید شما هم در زندگی خود با افرادی مواجه شده‌اید که بدون هیچ هدف و برنامه‌ای سرگردان و نا آرامند و به‌واسطه این بی‌برنامگی و بی‌هدفی در زندگی خود دچار مشکلات متعددی می‌شوند. جالب است بدانید تنها راه پایان دادن به این وضعیت، خودشناسی و خودآگاهی است چنانکه عطار می‌گوید:

 

درواقع کوچ‌های مجرب و حرفه‌ای معتقدند که: « برای یافتن کسی که قادر است زندگی شما را به نحو چشمگیری متحول نماید در آینه نگاه کن.»

خودآگاهی چیست؟

هر فرد به‌عنوان یک موجود متمایز و منحصربه‌فرد توانایی شناخت خود و آگاهی از خود را دارد که به آن خودآگاهی می‌گویند. درواقع هر فرد با شناخت خصوصیات ظاهری، گرایش‌ها، ارزش‌ها، نقاط قوت و ضعف، علایق و احساسات خود، به خودآگاهی می‌رسد. ازآنجایی‌که خودآگاهی از وجوه مختلفی تشکیل شده و جلوه‌های متفاوت از یک فرد را متجلی می‌کند؛ برای محقق ساختن خودآگاهی، باید همه جوانب پیدا و پنهان خود را شناخته و به تجزیه‌وتحلیل آن‌ها پرداخت.

چرا خودآگاهی اهمیت دارد؟

مارک فیشر دراین‌باره می‌گوید: «انسان بازتاب افکاری است که در ذهن ناخودآگاهش دارد.» بسیاری از ما شناخت کافی از ویژگی‌های رفتاری و شخصیت خود نداریم و اغلب خود را با سمته‌ای شغلی، تحصیلات و امثال آن می‌شناسیم. درحالی‌که دقیقاً نمی‌دانیم در چه زمینه‌هایی استعداد داریم؟ نقاط قوت و ضعف ما چیست؟ گرایش ما به چه چیزهایی است؟ ارزش‌هایمان در زندگی چیست و هزاران سؤال دیگر… . هرچه سطح خودآگاهی ما بیشتر باشد اصلاح و تغییر در مسیر اهداف برایمان راحت‌تر خواهد بود و درواقع به‌واسطه این خودآگاهی دلایل رنج و نارضایتی را از میان ‌برمی‌داریم.

خودآگاهی به ما کمک می‌کند که سردرگم و سرگردان نباشیم؛ چون این سرگردانی فرد را افسرده نموده و از جایی به بعد، اتفاقات اطراف برایش بی‌اهمیت می‌شوند؛ به عبارتی امید به ادامه زندگی در او می‌میرد. درنهایت غم‌انگیزترین فاز زندگی خود را شروع کرده و دیگر کنترل اوضاع برایش سخت می‌شود. در این فاز نیروهای بیرونی بر فرد مسلط شده، در برابر او قدرت می‌یابند و شخصیت و ساختار وجودی وی را شکل می‌دهند.

با شناسایی نقاط قوت و ضعف برنامه استراتژیک برای رسیدن به اهداف تدوین می‌شود و فرد را به موفقیت می‌رساند. درواقع این مزیت خودآگاهی در حوزه مدیریت بسیار کاربرد دارد. بین این نوع از خودآگاهی و بازدهی مطلوب رابطه تنگاتنگی وجود دارد. همان‌طور که کیم وو چونگ اعتقاد دارد که «شما بدون تسلط بر خود نمی‌توانید فاتح دیگران شوید.» ما باید یاد بگیریم که برآورده کردن نیازها و همچنین به‌طور هم‌زمان، توجه به توانایی‌هاست که ما را موفق می‌کند. عدم توجه به هرکدام تضمین رسیدن به هدف را کاهش می‌دهند. خودآگاهی یکی از دستاوردهای جلسه کوچینگ به شمار رفته و محصول مهارت یک کوچ در پرسشگری و گوش‌سپاری دقیق او است.

مؤلفه‌های خودآگاهی کدم‌اند؟

همان‌طور که اشاره کردیم خودآگاهی به تفکر عمیق در مورد رفتار و درون خود و تطبیق گفتار و رفتار با ارزش‌ها و اولویت‌های هر شخص است. به‌طورکلی هر پدیده و مهارتی به یک سری اجزاء نیازمند است تا محقق گردد. افراد برای رسیدن به خودآگاهی باید موارد و مؤلفه‌های زیر را موردتوجه قرار دهند. مؤلفه‌های خودآگاهی عبارت‌اند از:

• خودآگاهی اجتماعی
• خودآگاهی فردی
• ژرف‌اندیشی
• شناخت نگرش‌ها و عقاید
• مهم‌ترین عنصر هوش هیجانی
• رشد شخصیتی
• بهبود تعاملات و ارتباطات
• تأثیرگذاری بر رفتار دیگران
• زندگی در زمان حال

خودآگاهی مهارتی است که از دو منظر فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرد. این مهارت یکی از عناصر مهم هوش هیجانی محسوب می‌شود و به ما کمک می‌کند با دیگران بهتر ارتباط برقرار کنیم. درادامه ما به‌واسطه شناخت خود رشد خواهیم کرد و ارزش‌ها و استانداردهای اخلاقی خود را باهم در یک راستا قرار می‌دهیم. همچنین قادر خواهیم بود میزان رضایتمندی خود را از زندگی افزایش دهیم و آرامش بیشتری داشته باشیم. با ژرف‌اندیشی نسبت به نگرش‌ها و عقاید خود شناخت بیشتری پیداکرده و تأثیر آن در رفتار با دیگران، کنترل احساسات و کسب اعتمادبه‌نفس نمود پیدا خواهد کرد.

همچنین می‌آموزیم که در زمان حال زندگی کنیم. نسبت به احساسات رفتار و افکار کنونی و خود آگاه باشیم، درعین‌حال درگیر تعارفات و نگرانی‌ها نشویم. از همه مهم‌تر نه گفتن را می‌آموزیم و بسیاری از مواردی که تنها با تمرین این مهارت دست‌یافتنی خواهند بود.

مزایای باورنکردنی خودآگاهی

بگذارید اهمیت خودآگاهی را این‌گونه مطرح کنیم که عدم شناخت خود می‌تواند موجب شود که مشکلات و اشتباهات جزئی به موانع نفوذناپذیر بدل شده و پذیرش شکست و تسلیم گریزناپذیر شود. افراد درصورتی‌که بدانند در درونشان چه می‌گذرد، در موقعیت‌های مختلف، احساسات و عکس‌العمل‌هایشان چگونه است و چه افکاری در درونشان فعال می‌گردد، قادر خواهند بود رفتار و افکار خود را تحت کنترل بگیرند. از مزایای خودآگاهی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• بلوغ آگاهی
• مدیریت افکار و احساسات
• واقع‌گرایی و مثبت‌اندیشی
• هوش هیجانی
• خودشناسی و تمرکز
• بازخورد

 

چگونه مهارت خودآگاهی را پرورش دهیم؟

گاهی انسان در شرایطی قرار می‌گیرد که آن شرایط دلخواه او نیست و برای تغییر و اصلاح آن تمام تلاش خود را می‌کند. برای مثال گاهی احساس کسالت و خستگی می‌کند؛ اما اگر به بلوغ خودآگاهی رسیده باشد، با شناسایی حس خود و با کمک هوش هیجانی، انگیزه خود را بالا ببرد و در شرایط ناخوشایند و در ناملایمات دوام بیاورد و تفکرات خود را در مسیر مطلوب و دلخواه پیش ببرد. برای طی کردن تمام این مراحل باید فقط چهار کار ساده را برای پرورش خودآگاهی انجام دهید.

۱٫ نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنید.

اغلب برای انجام این کار از ابزار تحلیلی SWOT روی می‌آورند. بررسی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهاست. انجام تست‌های روانشناسی دیگر نیز به این امر کمک خواهند کرد تا بتوانید نقاط ضعف و قدرت خود را بیابید.

۲٫ به تأثیری که بر دیگران می‌گذارید، توجه کنید.

برای تحقق این مورد سعی کنید تمامی کارهای روزانه، احساسات، تفکرات و هیجانات خود و نتایج هرکدام را یادداشت کنید. با این روش شما یک تصویر ذهنی از رفتارها و احساسات خود و البته نتایج آن‌ها خواهید داشت که بهتر و مفیدتر می‌توانید چگونگی تأثیری که هر حس یا رفتار بر دیگران دارد را درک کنید.

۳٫ از نگاه دیگران روابط خود را ببینید.

خود را به‌جای طرف مقابل بگذارید. کاملاً به‌دوراز غرور و خودخواهی و در کمال ازخودگذشتگی به‌مرور روابط خود با دیگران بپردازید. اگر جایی احساس استرس یا خشم و یا سرخوردگی کردید به‌جای این‌که در نقش قربانی ظاهر شوید، آن را تحلیل کنید و ببینید که آیا شرایط قابل‌تغییر است؛ یا شما نا گریز هستید که احساسات خود را کنترل کرده و تلاش بی‌مورد برای تغییر آن شرایط نکنید.

                 کوه از بالا نشینی رتبه‌ای پیدا نکرد        جاده از افتادگی از کوه بالا می‌رود

۴٫ از دیگران بازخورد بگیرید.

با دریافت بازخورد این امکان برای شما فراهم خواهد شد که خود را بهتر بشناسید. اگر این فرصت به‌طور مستقیم برایتان فراهم نبود، سعی کنید به‌طور غیرمستقیم بازخورد را با طرح سؤالات هوشمندانه دریافت کنید. با این کار شناخت بیشتری در مورد چگونگی برقراری ارتباط با دیگران کسب خواهید کرد و درنتیجه اعتبار بیشتری نیز نزد آن‌ها خواهید داشت.

نتیجه‌گیری

در پایان به شما توصیه می‌کنیم اگر به‌طورجدی قصد تمرین مهارت خودآگاهی را دارید باید اراده و انگیزه خود را دوچندان کنید. در نتیجه می‌توانید تحول‌آفرین شده و با تلاش و پشتکار به موفقیت‌های بزرگ دست یابید. درواقع سعی کنید این هنر را بیاموزید که مشکلات را تبدیل به اطلاعات کرده و از آن‌ها بهترین استفاده را در زندگی کنید. چراکه خودآگاهی به شما این امکان را می‌دهد که نه‌تنها از موفقیت، بلکه از اشتباهات خود نیز بیاموزید. برای رسیدن به خودآگاهی بهتر است با یک کوچ همراه شوید تا به بهترین نحو این اتفاق مهم محقق شود.

برای رزرو جلسه کوچینگ با کوچ‌های حرفه‌ای فراکوچ اینجا را کلیک کنید.