کوچینگ، مدل ها و گرایش ها
تفاوت های کوچینگ و منتورینگ
تیر
بدون شک نقش مربی در توسعه فردی انسان بر کسی پوشیده نیست و بشر از زمان خلقت در تمام امور خودش نیازمند یک مربی بوده است. انسان از کودکی با نگاه کردن به محیط پیرامون در حال آموختن بوده و همراهی یک مربی در نقش هایی همچون پدر، مادر، خواهر، برادر، معلم و غیره برای وی امری بدیهیست. این نیاز با رشد انسان ها و حضور بیشتر در جامعه شکل دیگری به خود می گیرد.
هر چه نقش فرد در جامعه بزرگتر و پر اهمیت تر باشد، نیاز وی به توسعه فردی و یادگیری بیشتر می شود. حال فرض کنید فرد بخواد مدیریت یک سازمان را بر عهده گیرد، چه میزان توانایی و توسعه فردی لازم دارد تا بتواند کسب و کاری که مسئولیتش را پذیرفته هدایت نماید؟ چگونه و به چه نحو تصمیمات خود را اتخاذ نماید و از سوی دیگر بتواند نقش یک رهبر و مربی را برای کارکنان خود ایفا نماید؟ چراکه یکی از محیط های یادگیری برای هر فرد، سازمانی است که در آن مشغول کار است. این جمله کاملاً مشهود که پشت سر هر سازمان موفقی، یک رهبر قدرتمند وجود دارد که می تواند به صورت اثرگذاری افراد سازمان را به سمت موفقیت رهنمون سازد. اما رهبران موفق چگونه و با استفاده از چه ابزارهایی رشدِ سازمان تحت نظر خود را محقق می سازند؟
در این میان اصطلاحات کوچینگ (coaching) و منتورینگ (mentoring) با شروع استارت‌آپ‌ها بیشتر مطرح شده و حتی گاهی به‌جای یکدیگر به‌کار می‌روند. در این مقاله معنای اصلی کوچینگ و منتورینگ را عنوان و تفاوت های اصلی این دو مهارت را مطرح می کنیم. سپس به بررسی اینکه هر یک از مهارت های کوچینگ و منتورینگ در چه شرایطی کاربردی هستند، می پردازیم.
منتور (mentor) کیست؟
منتورینگ (mentoring) یک رابطه متمرکز بر توسعه فرد با منتور (mentor) مربوط به یک حوزه است که در این رابطه، منتور مهارت ها و تجربیات خود را به یک مِنتی(mentee) منتقل می کند.بر اساس فرهنگ لغت کمبریج، مِنتور فردی است که با تجربه کافی در یک شغل، از فردی با تجربه کمتر حمایت کرده و با توصیه های مناسب، به وی کمک میکند تا در کار خود پیشرفت کند.
در حقیقت منتور نقش یک رهبر را بازی کرده و با انتقال اطلاعات تخصصی و تجربیات خود به مراجعه‌کننده کمک میکند که سریع‌تر به پاسخ‌ها و پیشرفت در مسئله مورد نظر خود برسد. یعنی منتورها تجربه خود را نیز با مراجعه‌کننده سهیم میشوند.
کوچ (Coach) کیست؟
کوچینگ (coaching) به عنوان یک رابطه متمرکز بر توسعه تعریف می شود. کوچ به فردی گفته میشود که تخصص و مهارت استاندارد شده کوچینگ را در بستری آکادمیک، معتبر و ساختارمند کسب کرده و با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های خاص، کوچی یا همان مراجع را تا رسیدن به هدف همراهی و حمایت میکند.
به عبارت دیگر، یک کوچ از مراجع خود برای رسیدن به یک هدف خاص یا موقعیت مطلوب حمایت میکند. در انجام این کار، رابطه بین کوچ و کوچی اغلب برابر و صمیمی‌تر است. برخلاف یک مشاور، کوچ با ارائه راه حل، مشکل مراجع را حل نمیکند. در مقابل، یک کوچ وضعیت موجود را به چالش می‌کشد و بحث‌ها را بر اساس نقاط قوت مراجع و منابع موجود پیش میبرد. کوچ به عنوان یک آینه عمل میکند تا کوچی به مقصد موردنظر خود برسد.
برای مثال در حوزه کسب و کار یک بیزینس کوچ (Business Coach) با استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های مختلف، صاحبان مشاغل را در تعیین اهداف، استراتژی‌ها، مهارت‌ها و مدیریت کسب و کار راهنمایی میکند.
مثالی نه چندان علمی ولی کمک کننده
فرض کنید نوجوانی که توسط پدر و مادر به عنوان کوچ تربیت می شود و توسط منتور تخصص می آموزد. مثل رانندگی، نقاشی…
کوچینگ فرآیندی است که یک کوچ (فرد مربی در حوزه کوچینگ) با داشتن مهارتِ ایجاد یک فضای امن، قابل اعتماد و اطمینان، باعث ایجاد ارتباط با مراجع خود می شود. در کوچینگ، یک کوچ حرفه ای…
کوچینگ کسب و کار (gBusiness Coachin) یک رابطه مشترک بین صاحب یا مدیر عامل و یک بیزینس کوچ حرفه ای است که هدف آن توسعه استراتژیک یک کسب و کار موفق است. بیزینس کوچینگ به شما کمک می کند تا…
نقش منتورینگ در موفقیت کسب و کارها
در حقیقت منتورینگ رابطه ای است، دوطرفه بین فردی دارای دانش و تجربه در حوزه ای مشخص و فردی که به دنبال یادگیری دانش و تجربه در این حوزه و توسعه توانمندی‌های خودش هست. به تدریج و به مرور زمان این دانش از منتور به منتی منتقل می شود. منتورینگ کسب و کار در حقیقت بدین شکل است که مدیران کسب و کار از کسانی که مسیر پیش روی آنها یا مسیرهای مشابهی را قبلا طی کردند بهره جسته و از تجربه و دانش ایشان استفاده می کنند تا خود دوباره نخواهند با روش‌های مبتنی بر سعی و خطا، دوباره آن مسیرها را رفته و هزینه‌های زیادی را به سازمان تحمیل و منابع سازمان را به هدر دهند.
در حقیقت با استفاده از منتورینگ در کسب و کارها ما می‌توانیم نتیجه گرایی بیشتری در کسب و کار را مشاهده کنیم و از منابع به صورت بهینه استفاده نموده و انرژی سازمان را متمرکز کارهای درست کنیم. پس یک منتور در کسب و کار نقش یک تسهیلگر برای دستیابی به اهداف سازمان رادارد.
از مهم‌ترین تفاوت‌هایی که منتورینگ کسب و کار با مشاوران کسب و کار دارد، این است که منتورها بیشتر و از نزدیک تر درگیر حل مسائل سازمان می شوند در صورتی که مشاوران با نگاه بیرونی و بدون اینکه درگیر مسائل سازمان شوند به مدیران کمک می کند تا مسائل حل شود. اینجا جایگاه منتور و نوع رابطه ای که با رهبر سازمان دارد بر اساس یک تعامل دو طرفه و اعتماد کامل است که این باعث می شود که ما شاهد تفاوت اثرگذاری زیادی بین این دو روش باشیم. بیشتر اوقات یک رابطه غیر رسمی و مبتنی بر اعتماد و احترام متقابل و طولانی مدت بین منتور و مدیر کسب و کار شکل می‌گیرد. امروز با توجه به تغییرات زیاد و گسسته ای که ما در کسب و کارها داریم استفاده از منتورینگ در کسب و کار می تواند راهکاری بسیار مفید برای دستیابی به نتایج درست تر و صحیح در زمان مطلوب باشد. از سوی دیگر منتور با ارائه پیشنهاد های عملیاتی و اجرایی برای توسعه کسب و کار باعث رشد دیدگاه‌های متفاوت در مدیران میشود و شبکه ارتباطی مدیران را گسترش می‌دهد. چراکه منتورها آدم‌های کارآزموده و با تجربه ای هستند که یک شبکه بزرگی از افراد خبره و توانمند راکنار خودشان دارند و باعث گسترش شبکه ارتباطی مدیران میشوند.
وظایف یک منتور چیست؟
نقش یک منتور بر اساس نیازهای متغیر کارمندان تازه‌کار در طول زمان، تکامل پیدا میکند. در اغلب موارد، روابط منتورینگ غیررسمی است، درحالی‌که چنین روابطی هرازچندگاهی می‌تواند رسمی‌تر باشد.
در روابط منتورینگ رسمی، منتورها روش‌های از پیش تعیین شده و ساختاریافته‌ای را برای تعیین و تنظیم انتظارات واقع‌بینانه، به‌دست آوردن و افزایش منافع متقابل و ارتقای کیفیت کارمندان دنبال میکنند. منتورهای خوب همیشه تمایل دارند تا مهارت‌ها و دانش خود را با کارمندان جوان به اشتراک بگذارند و از آنجایی که آنها هم مانند کارمندان تازه‌کار با همین چالش‌ها مواجه شده‌اند، می‌توانند با همدلی بیشتر با نیازهای آنان برخورد کنند. منتورها برای الهام بخشی و ایجاد اطمینان و اعتماد در عملکرد خود، نگرش مثبت و تمایل به مقابله با مشکلات را دارند. این ویژگی به آنها کمک میکند که با کارمندان جوان در مورد اهداف و دغدغه‌های حرفه‌ای راحت‌تر بحث کنند.
از دیدگاه کسب‌وکار، منتورها به کارمندان در بالا بردن اعتماد به‌نفس، توسعه مهارت‌ها و افزایش اعتبار آنها کمک میکنند و کارمندانی که دارای اعتماد به‌نفس و رضایتمندی هستند، سازمان را به جلو هدایت میکنند و به همین دلیل کسب‌و‌کارها در حال حاضر تمرکز خود را بر شناسایی برنامه‌های منتورینگ صحیح، راهبردی و حمایتی قرار داده‌اند.
کوچینگ و منتورینگ دو شاخه نزدیک به هم در علم روانشناسی هستند که برای ارتقا سطح یک فرد یا یک گروه استفاده می شوند. در این مقاله معنای اصلی کوچینگ و منتورینگ را عنوان کردیم و در ادامه به تفاوت های اصلی این دو مهارت می پردازیم.
کوچینگ و منتورینگ چه تفاوتی با هم دارند؟
شاید بسیاری از ما همچنان باور داشته باشیم که کوچینگ و منتورینگ از نظر فلسفی شبیه به هم هستند؛ اما مشخصه های یک کوچ و یک منتور متفاوت است. به طور کلی، در مقایسه کوچینگ و منتورینگ، کوچ ها برای هدایت افراد در هر زمینه به منظور دستیابی به اهداف، آموزش های ویژه ای دیده اند. اما منتور ها از طرف دیگر، آموزش رسمی در زمینه منتورینگ ندارند. آن ها در اصل بر انتقال مهارت های خاص در جهت کسب موفقیت های بیشتر در کسب و کار به شخص دیگری تمرکز دارند.
بر خلاف کوچینگ در منتورینگ تمرکزِ یک منتور (راهنما) بر روی یک فرد (به اصطلاح «مرشد» یا «مِنتی») است و نه کمک به حل یک مشکل خاص. به عبارتی، منتور به عنوان یک راهنمای قابل اعتماد برای مراجع عمل میکند و هدف اصلی او انتقال دانش نسبتاً غیررسمی در یک بازه زمانی طولانی است.
اما در کوچینگ، کوچ بر افکار و انگیزه های درونی فرد، روابطش، تشخیص درعلاقمندی ها و استعداد های فرد تمرکز دارد.
به نظر میرسد روند موفقیت اینگونه است:
در همراهی کوچینگ، این فرد است که باید خود را بشناسد، با توانمندی های خود آگاه شود، راه صحیح و تصمیمات درستی برای زندگی اش بگیرد و سپس با راهنمایی های تکنیکال هر حرفه توسط یک منتور به اهدافش برسد.
به لحاظ دیدگاه کوچینگ و منتورینگ، تفاوت کوچ و منتور را می توان اینگونه شرح داد که کوچ ها به گونه ای آموزش دیده اند که هنگام رویارویی مراجعه کننده با مشکلات، به جای مشاوره و مطرح کردن نظرات خود، برای کمک به فرد در یافتن راه حل ظاهر می شوند. منتور ها نیز بر کمک به فرد در یافتن راه حل خود تمرکز دارند؛ اما در صورت لزوم وارد عمل می شوند و راه درست حل مساله را نشان می دهند.
مشارکت و همکاری با کوچ یا منتور ممکن است کوتاه مدت و یا بلند مدت باشد. در تفاوت کوچینگ و منتورینگ به لحاظ زمانی، کوچینگ معمولاً به عنوان یک تعامل و یا رابطه کوتاه مدت دیده می شود و در این تعامل، کوچ با مراجع بر روی اهداف خاصی کار می کند و هنگامی که این اهداف محقق شد، رابطه دوباره ارزیابی می شود. با این حال، در مواردی ممکن است که یک رابطه کوچینگ سال ها به طول انجامد؛ زیرا اهداف افراد با گذشت زمان ممکن است تغییر کند. در مقابل، رابطه منتورینگ به طور معمول به عنوان یک تعامل بلند مدت دیده شده است. منتور ها می توانند با تمرکز بر توسعه و اهداف شغلی بلند مدت با یک مِنتی همکاری کنند. با این وجود، مواردی هم هست که یک منتور، از مِنتی برای مدت کوتاهی حمایت می کند. مثلا در طول انتقال و ترفیع فردی به عنوان مدیر جدید، مدیر قبلی در نقش منتور برای مدت کوتاهی از جایگزینش حمایت می کند.
بسیاری از افراد دانش زیادی را توسط منتورها کسب می کنند ولی در کار خود موفق نیستند چون از کوچینگ بهرمند نبوده اند، خود علایق و توانمندی هایشان رانمیشناسند و عمر خود را بدون آگاهی فقط صرف آموزش های مختلفی میکنند که ثمری برایشان ندارد.
مهارت های کوچینگ در مقابل مهارت های منتورینگ
هر کوچ (Coach) و منتور (mentor) باید علاوه بر داشتن مدارک تخصصیِ مخصوص به کار خود، ویژگی ها و خصوصیاتی را در خود تقویت کنند. این ویژگی ها باعث می شود تا کوچ و منتور در فرآیند کوچینگ و منتورینگ، تعامل و درک کافی از فرد یا مجموعه متقاضی را به دست بیاورند و حداکثر راهنمایی و کمک را به او داشته باشند.
خصوصیات مورد نیاز یک منتور در فرآیند منتورینگ:
- علاقه شدید برای کمک به دیگران؛
- داشتن تجربه، دانش و بینش دست اول در زمینه کاری؛
- توانایی در روابط و مهارت های بین فردی؛
- تعهد طولانی مدت اختصاصی؛
- توانایی ایجاد انگیزه، تشویق کردن و الهام بخش بودن؛
- کمک برای شناسایی اهداف.
خصوصیات مورد نیاز یک کوچ در فرآیند کوچینگ:
- توانایی درک متقابل در یک رابطه مساوی میان کوچ با مراجعه کننده (کوچی)؛
- داشتن توانایی شناسایی منابع متعدد و کمک کننده؛
- توانایی شناخت نقاط قوت و به چالش کشیدن کوچی؛
- مهارت مقابله با مشکلات و فکر نکردن به جنبه های منفی؛
- توانایی بالا بردن سطح خودآگاهی و مسئولیت پذیری؛
- توانایی کمک به ایجاد تعادل میان مهارت های بین فردی و مهارت های عملی.
کدام نوع تسهیلگر برای شما مناسب است؟
انتخاب بهترین نوع تسهیلگر برای کسب وکار شما بستگی زیادی به ترجیحات شخصی شما دارد.
اگر میخواهید مهارتهای خود را با هدایت و حمایت هم زمان، به سطح بالاتری ارتقا دهید، پیدا کردن یک کوچ تصمیم درستی برای شما خواهد بود؛ زیرا:
- رابطه بین شما و کوچ صمیمی تر از حالات دیگر مشاوره است و اغلب به یک مشارکت پایدار تبدیل میشود؛
- هیچ شکاف ژرفی از لحاظ دانش وجود ندارد؛ زیرا شما تخصص و مهارتهای لازم برای حل مسئله را دارید؛
- کوچ از ابتدا به عنوان پشتیبان عمل کرده و تا پایان کار میماند.
از طرف دیگر، شما باید یک مشاور انتخاب کنید؛ اگر:
- در سازمان شما شکاف اطلاعاتی وجود دارد؛
- شما به دیدگاهی تازه و بیطرفانه از فردی خارج از سازمان خود نیاز دارید؛
- شما زمان یا منابع لازم برای جستجوی راه حل را ندارید؛
- سازمان شما میخواهد تغییر ایجاد کند و برای شکستن الگوهای تثبیت شده، به انگیزههای خارجی نیاز دارد؛
- شما میخواهید از دانش شخصی که تجربه کافی دارد، سود ببرید.
سخن پایانی
مبحثی که به آن پرداختیم مبحث بسیار مهمی در انتخاب کوچ و منتور می باشد. اینکه با شناخت تفاوت کوچینگ و منتورینگ، بدانیم برای ادامه راه به کوچ یا منتور نیاز داریم، می تواند ما را در انتخاب درست و در نتیجه پیشرفت بیشتر کمک کند. از طرفی کوچ و یا منتور ساعات زیادی را با شما سپری خواهد کرد و صحبت های زیادی برای تعامل با شما خواهد داشت؛ پس بهتر است برای وقت و پول خود برنامه ریزی کنید و از بهترین شخص و شرکت برای کمک گرفتن استفاده کنید تا به بیشترین حد بازدهی برسید.
انتخاب بهترین نوع تسهیلگر برای شما بستگی زیادی به ترجیحات شخصی شما دارد. اگر می خواهید مهارتهای خود را با هدایت و حمایت هم زمان، به سطح بالاتری ارتقا دهید، پیدا کردن یک کوچ حرفه ای در زمینه مورد نظرتان تصمیم درستی برای شما خواهد بود. تیم فراکوچ این امکان را به شما می دهد تا از بهترین کوچ ها کمک بگیرید و در مسیر موفقیت با سرعت قدم بردارید.
-
درخواست مشاوره
مشاوره آموزشی رایگان
شما این فرصت را دارید، با تکمیل فرم زیر، قبل از انتخاب دوره آموزشی مناسب خود، از مشاوره رایگان کارشناسان آموزشی مجموعه فراکوچ استفاده نمائید.
ممنون از مقاله خوبتون. من فکر میکردم کوچینگ و منتورینگ در واقع یکی هستند.
سلام دوست عزیز. ممنون از شما که تا انتهای مقاله همراه ما بودید. خوشحالیم که مطالب براتون مفید بوده.
سلام و عرض ادب.
پیشنهاد شما برای حل مشکلات سازمان‌ها، استفاده از منتورینگ هست یا کوچینگ سازمانی؟
سلام دوست عزیز.
تفاوت دو شاخه منتورینگ و کوچینگ در این است که “منتور به شما ماهی می‌دهد و کوچ به شما ماهی گیری آموزش می‌دهد”. اگر میخواهید توانایی های خود را افزایش دهید تا خود قادر به حل مشکلاتتان باشید، کوچینگ و اگر میخواهید از تجربه شخصی ماهر در زمینه کاری خودتان بهره ببرید، منتورینگ به شما کمک خواهد کرد. باز هم پیشنهاد میکنیم حتما مقاله کوچینگ سازمانی چیست را مطالعه کنید و در صورت داشتن هرگونه سوال با کارشناسان مجموعه فراکوچ تماس بگیرید.
این مقاله‌ی مربوط به تفاوت کوچینگ و منتورینگ مفید بود. ممنون ازتون.
خوشحالیم مقاله براتون مفید بوده.
موفق باشید🌹
مرسی ازتون که تفاوت کوچینگ و منتورینگ رو واضح توضین داده بودید. یه سوالی داشتم فقط من. دوره‌های کوچینگ فراکوچ چه زمانی برگزار میشه؟ همه میتونن شرکت کنن؟
ممنون از شما بابت همراهیتون. بله برای شرکت در دوره های کوچینگ نیاز به پیش‌نیاز خاصی ندارید.
برای آگاهی از زمان و نحوه ی برگزاری کلاس ها با همکارانم در واحد آموزش تماس بگیرید.
من فکر میکنم هم کوچینگ و هم منتورینگ برای کسب و کارها لازمه.
ممنون از شما.
سلام همراه گرامی. بله درسته هر دو مورد به نحوی میتونن به کسب و کار شما کمک کنند. ممنون که نظرتونو با ما به اشتراک گذاشتید.🌹🌹