هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
مهارت های کوچینگ
تروما چیست؟ چطور به کمک کوچینگ تروما را درمان کنیم؟
۳۰
بهمن
بهمن
زندگی پر از چالش‌ها و اتفاقاتی است که می‌توانند تأثیر عمیقی بر روح و روان ما بگذارند. گاهی برخی از این اتفاقات آن‌قدر شدید و تأثیرگذارند که تا سال‌ها اثراتشان در زندگی ما باقی می‌ماند. به این تأثیرات روحی و روانی، تروما می‌گویند. اما آیا می‌توان از تروما رهایی یافت؟ یکی از روش‌های مؤثر برای درمان تروما، کوچینگ است. در این مقاله قصد داریم به بررسی مفهوم تروما، تأثیرات آن و نقش کوچینگ در کمک به درمان این مشکل بپردازیم.
چکیده مقاله
تروما یک آسیب روانی ناشی از تجربه‌های شدید و استرس‌زا است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر زندگی فرد داشته باشد. این آسیب‌ها می‌توانند ناشی از رویدادهایی همچون جنگ، تصادف، یا سوءاستفاده باشند و اثرات آن در روان و بدن فرد مشاهده می‌شود. یکی از روش‌های مؤثر برای درمان تروما، کوچینگ تروما است که برخلاف روان‌درمانی، بیشتر بر حال و آینده تمرکز دارد و به افراد کمک می‌کند تا موانع ذهنی خود را شناسایی کرده و به زندگی بهتری دست یابند. در این مقاله، به بررسی انواع مختلف تروما، تأثیرات آن، و تفاوت‌های کوچینگ تروما با روان‌درمانی پرداخته‌ایم.
فهرست مطالب
تروما چیست؟
تروما (Trauma) یک آسیب روانی و احساسی است که زمانی رخ می‌دهد که فرد در معرض یک رویداد بسیار استرس‌زا، ناگهانی و آسیب‌زا قرار بگیرد. این رویدادها معمولاً احساس خطر شدید، ناامنی یا ناتوانی در مقابله با شرایط را ایجاد می‌کنند و ممکن است تأثیرات عمیقی بر سلامت روان، احساسات و حتی عملکرد جسمانی فرد بگذارند.
تروما می‌تواند یک رویداد ناگهانی و تکان‌دهنده باشد یا به دلیل قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض شرایط آسیب‌زا ایجاد شود. شدت واکنش‌های افراد به تروما متفاوت است و بستگی به شخصیت، تجربیات گذشته، میزان حمایت اجتماعی و نوع رویداد آسیب‌زا دارد. این آسیب‌ها ممکن است ناشی از مواردی مانند:
تجربه‌ی جنگ، زلزله، سیل یا بلایای طبیعی
تصادف‌های شدید
از دست دادن عزیزان
سوءاستفاده‌ی جسمی، عاطفی یا جنسی
طلاق یا جدایی‌های دردناک
تجربه‌ی خشونت یا شاهد بودن آن
تاریخچه تروما
تروما از دیرباز وجود داشته، اما درک علمی آن به تازگی شکل گرفته است. در قرن ۱۹، پزشکان متوجه شدند که افرادی که تجربه‌های شدید مانند جنگ یا تصادفات دارند، دچار علائمی مانند استرس مزمن و افسردگی می‌شوند. زیگموند فروید به نقش ناخودآگاه در بروز علائم تروما اشاره کرد. در جنگ جهانی اول و دوم، مفهوم “شوک جنگی” معرفی شد و تحقیقات نشان داد که ۲۰٪ از کهنه‌سربازان جنگ ویتنام به PTSD مبتلا بودند. در نهایت، PTSD به عنوان یک اختلال روانی در DSM-III شناخته شد.
امروزه، تروما به بسیاری از افراد مرتبط است، نه فقط سربازان. بیش از ۷۰٪ از افراد در طول زندگی خود حداقل یک تجربه آسیب‌زا دارند. طبق آمار، ۸٪ از جمعیت جهان به PTSD مبتلا هستند و این میزان در زنان بیشتر از مردان است. عواملی مانند سوءاستفاده و تصادفات باعث تروما می‌شوند. تروما می‌تواند ساختار مغز را تغییر دهد و روش‌های درمانی مانند CBT و Mindfulness برای کمک به افراد مبتلا استفاده می‌شوند.
انواع تروما کدامند؟
تروما، که به عنوان آسیب روانی نیز شناخته می‌شود، می‌تواند اثرات شدیدی بر ذهن و بدن افراد داشته باشد. این آسیب‌ها بسته به شدت، مدت و شرایط وقوع، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه با انواع تروما و ویژگی‌های آن‌ها آشنا می‌شویم.
۱) تروما حاد (Acute Trauma)
تروما حاد زمانی رخ می‌دهد که فرد یک تجربه‌ی ناگهانی و تکان‌دهنده را از سر می‌گذراند. این نوع آسیب معمولاً به دلیل یک رویداد خاص و شدید اتفاق می‌افتد و علائم آن می‌تواند شامل اضطراب، وحشت، کابوس‌های شبانه و بازگشت مداوم خاطرات آن حادثه باشد. از جمله نمونه‌های تروما حاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تصادف رانندگی شدید
- بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل یا طوفان
- حمله‌ی فیزیکی یا جنسی
- مرگ ناگهانی یک عزیز
نشانه‌های رایج:
- شوک و سردرگمی
- کابوس و فلش‌بک‌های ناگهانی
- واکنش‌های هیجانی شدید، مانند گریه یا پرخاشگری
- اضطراب و بی‌قراری مداوم
۲) تروما مزمن (Chronic Trauma)
تروما مزمن زمانی ایجاد می‌شود که فرد برای مدت طولانی در معرض یک عامل استرس‌زا و آسیب‌زا باشد. برخلاف تروما حاد که ناگهانی است، این نوع تروما به تدریج بر روان فرد تأثیر گذاشته و باعث ایجاد مشکلات جدی‌تری مانند افسردگی، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می‌شود.
نمونه‌های تروما مزمن:
- قرار گرفتن در معرض خشونت خانگی برای مدت طولانی
- سوءاستفاده‌ی جسمی، عاطفی یا جنسی در دوران کودکی
- زندگی در شرایط فقر شدید و محرومیت اجتماعی
- تجربه‌ی مداوم تبعیض، قلدری یا نژادپرستی
نشانه‌های رایج:
- احساس ناامنی و بی‌اعتمادی نسبت به دیگران
- افسردگی و بی‌حوصلگی مداوم
- از دست دادن توانایی لذت بردن از زندگی
- مشکلات خواب و اشتها
۳) تروما پیچیده (Complex Trauma)
تروما پیچیده زمانی رخ می‌دهد که فرد در معرض چندین تجربه‌ی آسیب‌زا و استرس‌زا به‌صورت هم‌زمان یا مداوم قرار گیرد. این نوع تروما معمولاً در شرایطی دیده می‌شود که فرد به‌طور مکرر در معرض خشونت یا سواستفاده‌ی شدید قرار داشته باشد و راهی برای فرار نداشته باشد.
نمونه‌های تروما پیچیده:
- کودکانی که در خانواده‌های آزاردهنده بزرگ شده‌اند
- کسانی که در مناطق جنگ‌زده زندگی می‌کنند
- قربانیان قاچاق انسان یا اسارت طولانی‌مدت
- افرادی که در محیط‌های کاری سمی و پرتنش برای سال‌ها فعالیت کرده‌اند
نشانه‌های رایج:
- احساس گناه و شرم شدید
- اختلال در روابط اجتماعی و صمیمی
- تغییرات شدید در احساسات و رفتارها
- احساس پوچی و بی‌هدفی
۴) تروما ثانویه (Secondary Trauma) یا تروما نیابتی
این نوع تروما زمانی رخ می‌دهد که فرد به‌طور غیرمستقیم در معرض تجربیات آسیب‌زای دیگران قرار بگیرد. معمولاً افرادی که در مشاغل حساس مانند پزشکی، روان‌درمانی، امداد و نجات، و خبرنگاری فعالیت دارند، بیشتر در معرض تروما ثانویه هستند.
نمونه‌های تروما ثانویه:
- یک روان‌درمانگر که بارها داستان‌های دردناک بیمارانش را می‌شنود
- یک پزشک اورژانس که دائماً با بیماران بدحال و صحنه‌های دلخراش مواجه است
- یک خبرنگار جنگ که گزارش‌های آسیب‌زای انسانی را تهیه می‌کند
نشانه‌های رایج:
- احساس فرسودگی و خستگی عاطفی
- کاهش همدلی نسبت به دیگران
- احساس درماندگی و ناامیدی
- علائم مشابه PTSD مانند اضطراب و کابوس
۵) تروما رشدی (Developmental Trauma)
این نوع تروما معمولاً در دوران کودکی رخ می‌دهد و بر رشد و شکل‌گیری شخصیت و ذهنیت فرد تأثیر می‌گذارد. کودکانی که در محیط‌های پرتنش رشد می‌کنند، معمولاً دچار این نوع آسیب می‌شوند که می‌تواند در بزرگسالی بر سلامت روان، روابط اجتماعی و توانایی مقابله با استرس آن‌ها تأثیر بگذارد.
نمونه‌های تروما رشدی:
- عدم دریافت محبت کافی از والدین در دوران کودکی
- تجربه‌ی مکرر خشونت در خانه یا محیط مدرسه
- بی‌توجهی و سهل‌انگاری از سوی مراقبان اولیه
نشانه‌های رایج:
- مشکلات عاطفی و عدم توانایی در تنظیم احساسات
- ضعف در ایجاد روابط سالم و پایدار
- احساس ناامنی دائمی و اضطراب اجتماعی
- کاهش اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس
۶) تروما جمعی (Collective Trauma)
تروما جمعی زمانی رخ می‌دهد که یک گروه بزرگ از افراد یا کل یک جامعه دچار یک آسیب گسترده شوند. این نوع تروما اغلب در اثر بلایای طبیعی، جنگ، حملات تروریستی یا بحران‌های اقتصادی به وجود می‌آید.
نمونه‌های تروما جمعی:
- جنگ‌ها و نسل‌کشی‌ها
- همه‌گیری‌های جهانی مانند کووید-۱۹
- فجایع طبیعی مانند سونامی یا زلزله‌های مهیب
نشانه‌های رایج:
- احساس ترس و ناامنی عمومی
- افزایش مشکلات سلامت روان در جامعه
- کاهش اعتماد مردم به دولت و سازمان‌های اجتماعی
- افزایش نرخ افسردگی و اضطراب در بین افراد جامعه
تأثیرات تروما بر روان و بدن
تروما تنها یک آسیب روانی نیست؛ بلکه اثرات آن می‌تواند در جسم انسان نیز مشاهده شود. برخی از اثرات شایع تروما عبارت‌اند از:
اضطراب و حملات پانیک
افسردگی و ناامیدی
بی‌خوابی و کابوس‌های شبانه
کاهش تمرکز و حواس‌پرتی
احساس گناه یا شرم
مشکلات گوارشی و بیماری‌های جسمی مرتبط با استرس
درمان تروما با کوچینگ
تروما می‌تواند زندگی فرد را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد و باعث احساس ناامنی، اضطراب، افسردگی و حتی مشکلات فیزیکی شود. روش‌های مختلفی برای درمان تروما وجود دارد که یکی از آن‌ها کوچینگ تروما (Trauma Coaching) است. کوچینگ تروما روشی نوین برای کمک به افرادی است که با اثرات منفی حوادث دردناک درگیر هستند و می‌خواهند زندگی خود را بهبود ببخشند.
کوچینگ چیست؟
کوچینگ یک فرایند حمایتی و هدایت‌گرانه است که به افراد کمک می‌کند تا موانع درونی و بیرونی خود را شناسایی کرده و مسیر جدیدی برای رشد و پیشرفت شخصی خود بیابند. برخلاف روان‌درمانی که بر مشکلات گذشته تمرکز دارد، کوچینگ بر زمان حال و آینده متمرکز است و به فرد کمک می‌کند راه‌حل‌های عملی برای بهبود زندگی خود پیدا کند.
کوچینگ تروما، به‌طور خاص بر توانمندسازی افرادی که از تروماهای عاطفی، ذهنی و فیزیکی رنج می‌برند، تمرکز دارد و با استفاده از ابزارهای روان‌شناختی و مهارت‌های فردی، به آن‌ها کمک می‌کند تا اثرات مخرب این تجربیات را کاهش دهند و به زندگی سالم‌تری دست یابند.
تفاوت کوچینگ تروما با روان‌درمانی
یکی از رایج‌ترین سؤالات درباره‌ی کوچینگ تروما این است که چه تفاوتی با روان‌درمانی دارد. در جدول زیر تفاوت‌های این دو روش را بررسی کرده‌ایم:
| ویژگی | روان‌درمانی | کوچینگ تروما |
|---|---|---|
| تمرکز اصلی | گذشته و ریشه‌ی مشکلات | حال و آینده و یافتن راه‌حل‌ها |
| رویکرد | تحلیل روانی و درمان بالینی | هدایت، توانمندسازی و رشد شخصی |
| نوع جلسات | معمولاً بلندمدت و عمیق | معمولاً کوتاه‌مدت و عملی |
| هدف نهایی | درمان اختلالات روانی | ایجاد بینش جدید و توانمندسازی |
در واقع، اگر فردی با مشکلات حاد روانی مثل افسردگی شدید، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یا اضطراب مزمن روبه‌رو باشد، روان‌درمانی گزینه‌ی بهتری است. اما اگر فرد به دنبال راه‌هایی برای غلبه بر موانع ذهنی، افزایش اعتمادبه‌نفس، و رسیدن به اهداف شخصی باشد، کوچینگ تروما می‌تواند بسیار مفید باشد.
روش‌های کوچینگ برای درمان تروما
کوچینگ تروما با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های مختلف، به افراد کمک می‌کند تا احساسات خود را بهتر مدیریت کنند، از گذشته رها شوند و برای آینده‌ای روشن‌تر برنامه‌ریزی کنند. در ادامه برخی از مهم‌ترین تکنیک‌های کوچینگ برای درمان تروما را بررسی می‌کنیم.
۱) تکنیک پرسیدن سوالات قدرتمند (Powerful Questioning)
کوچینگ مبتنی بر پرسیدن سوالات هدفمند و عمیق است. کوچ (Coach) با طرح پرسش‌هایی که باعث تفکر عمیق می‌شود، به فرد کمک می‌کند احساسات و افکار خود را بهتر بشناسد. نمونه‌ای از این سوالات:
- چه چیزی در مورد این تجربه‌ی تروما برای تو بیشترین سختی را دارد؟
- اگر قرار باشد از این تجربه‌ی تلخ چیزی یاد بگیری، چه خواهد بود؟
- چه اقداماتی می‌توانی انجام دهی تا از این احساسات عبور کنی؟
این سوالات باعث می‌شود فرد پاسخ‌هایی پیدا کند که به او در پذیرش و التیام زخم‌های روانی کمک کند.
۲) تغییر باورهای محدودکننده
افرادی که تجربه‌ی تروما دارند، معمولاً دچار باورهای منفی درباره‌ی خود یا دنیا می‌شوند. مثلاً ممکن است فکر کنند:
❌ «من هیچ‌وقت نمی‌توانم از این درد عبور کنم.»
❌ «من همیشه قربانی خواهم بود.»
❌ «زندگی دیگر هیچ معنایی ندارد.»
یک کوچ حرفه‌ای به فرد کمک می‌کند این باورهای محدودکننده را شناسایی کند و آن‌ها را با افکار مثبت و سازنده جایگزین کند. به‌عنوان مثال:
✅ «من قدرت عبور از این چالش را دارم.»
✅ «من می‌توانم دوباره خوشحال باشم.»
✅ «تجربه‌ی من بخشی از گذشته‌ام است، اما آینده‌ی من را تعیین نمی‌کند.»
۳) تکنیک مایندفولنس و مدیتیشن
کوچینگ تروما اغلب شامل تمرین‌های ذهن‌آگاهی (Mindfulness) و مدیتیشن است. این تمرین‌ها به افراد کمک می‌کنند تا در لحظه‌ی حال زندگی کنند، استرس خود را کاهش دهند و از نشخوار فکری درباره‌ی گذشته رهایی یابند. برخی از تمرین‌های پیشنهادی در جلسات کوچینگ شامل:
- تمرین تنفس عمیق: دم و بازدم‌های آهسته برای آرامش ذهن
- مدیتیشن اسکن بدن: توجه به احساسات فیزیکی و ذهنی برای رهایی از تنش
- ژورنال‌نویسی: نوشتن افکار و احساسات برای پردازش بهتر تروما
مطالعات نشان داده است که تمرین مایندفولنس به کاهش اضطراب، افسردگی و استرس پس از سانحه کمک می‌کند.
۴) هدف‌گذاری و ایجاد مسیر آینده
یکی از مهم‌ترین بخش‌های کوچینگ، کمک به فرد برای تعیین اهداف جدید و معنادار در زندگی است. بسیاری از افراد پس از تجربه‌ی تروما احساس می‌کنند که کنترل زندگی خود را از دست داده‌اند. کوچ به آن‌ها کمک می‌کند تا دوباره مسئولیت زندگی‌شان را به دست بگیرند و برای آینده‌ی خود برنامه‌ریزی کنند.
یک روش مؤثر در این زمینه، تکنیک SMART است که در آن اهداف باید:
✅ مشخص (Specific): دقیق و روشن باشند.
✅ قابل اندازه‌گیری (Measurable): بتوان میزان پیشرفت را سنجید.
✅ دست‌یافتنی (Achievable): واقع‌بینانه و ممکن باشند.
✅ مرتبط (Relevant): با ارزش‌ها و خواسته‌های فرد هم‌خوانی داشته باشند.
✅ دارای زمان‌بندی (Time-bound): برای تحقق آن‌ها یک بازه‌ی زمانی تعیین شود.
به‌عنوان مثال، به جای گفتن «می‌خواهم خوشحال باشم»، فرد می‌تواند هدف خود را این‌گونه تعریف کند:
🔹 «من تا شش ماه آینده هر روز ۳۰ دقیقه پیاده‌روی می‌کنم تا احساس بهتری داشته باشم.»
🔹 «در سه ماه آینده، با یک کوچ کار می‌کنم تا باورهای منفی‌ام را تغییر دهم.»
💥 فرصت تکرار نشدنی 💥
ثبت نام در دوره رایگان کوچینگ با آموزش استاد یاسر متحدین و مدرک رسمی CCE
دوره آموزش رایگان کوچینگ
مزایای کوچینگ در درمان تروما
۱) افزایش خودآگاهی
یکی از مهم‌ترین گام‌ها در درمان تروما، شناخت دقیق‌تر احساسات، افکار و رفتارهای فردی است. کوچینگ با استفاده از تکنیک‌های پرسشگری عمیق و تمرین‌های خودشناسی، به فرد کمک می‌کند تا ریشه‌ی احساسات خود را بشناسد و به‌جای سرکوب کردن آن‌ها، با آن‌ها مواجه شود. وقتی فرد بداند که چه چیزی باعث واکنش‌های احساسی‌اش می‌شود، بهتر می‌تواند کنترل بیشتری بر رفتارها و تصمیمات خود داشته باشد.
۲) بهبود روابط اجتماعی
افراد دارای تروما معمولاً با احساس ناامنی و بی‌اعتمادی به دیگران روبه‌رو هستند و ممکن است از برقراری ارتباطات جدید یا حفظ روابط گذشته خودداری کنند. کوچینگ با تمرکز بر مهارت‌های ارتباطی و افزایش درک فرد از نیازهای عاطفی خود و دیگران، به بهبود روابط اجتماعی کمک می‌کند. این فرآیند باعث می‌شود که فرد یاد بگیرد چگونه حد و مرزهای سالم تعیین کند، از روابط ناسالم فاصله بگیرد و احساس نزدیکی بیشتری با اطرافیان خود داشته باشد.
۳) کاهش استرس و اضطراب
تروما می‌تواند سیستم عصبی فرد را در حالت «جنگ یا گریز» (Fight or Flight) نگه دارد که باعث افزایش اضطراب و استرس مزمن می‌شود. کوچینگ با استفاده از روش‌هایی مانند تمرین‌های تنفسی، مدیتیشن، مایندفولنس (ذهن‌آگاهی) و تغییر الگوهای فکری منفی، به فرد کمک می‌کند تا آرامش بیشتری را تجربه کند. این تکنیک‌ها به بازآموزی مغز کمک می‌کنند تا از الگوهای واکنشی استرسی فاصله بگیرد و به یک وضعیت ذهنی متعادل‌تر برسد.
۴) افزایش اعتماد به نفس
تروما می‌تواند احساس ارزشمندی و توانمندی فرد را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. افرادی که تروما را تجربه کرده‌اند، ممکن است خودشان را ناتوان یا شکست‌خورده ببینند. کوچینگ با ارائه‌ی راهکارهای عملی، به فرد کمک می‌کند تا موفقیت‌های کوچک را شناسایی کند، مهارت‌های خود را ارتقا دهد و با تغییر باورهای محدودکننده، حس قدرت و اعتمادبه‌نفس خود را بازسازی کند. به‌مرور زمان، این فرایند باعث می‌شود که فرد احساس کند می‌تواند بر چالش‌های زندگی غلبه کند و به اهداف خود دست یابد.
در ادامه بخوانید: ۱۰ تکنیک افزایش اعتماد به نفس
۵) تمرکز بر آینده
برخلاف روان‌درمانی سنتی که اغلب روی گذشته و ریشه‌های مشکلات تمرکز دارد، کوچینگ فرد را تشویق می‌کند تا به آینده فکر کند و برای آن برنامه‌ریزی کند. کوچینگ به افراد کمک می‌کند تا اهداف مشخصی را برای خود تعیین کنند و با تدوین استراتژی‌های عملی، به‌تدریج به سمت زندگی دلخواه خود حرکت کنند. این فرآیند نه‌تنها انگیزه‌ی فرد را افزایش می‌دهد، بلکه به او احساس کنترل بیشتری بر زندگی‌اش می‌دهد و امید به آینده را در او تقویت می‌کند.
چطور یک کوچ تروما پیدا کنیم؟
برای انتخاب یک کوچ تروما باید به این نکات توجه کرد:
تخصص و تجربه: کوچ باید تجربه‌ی کافی در زمینه‌ی کوچینگ تروما داشته باشد.
نظرات مراجعان: بررسی نظرات و تجربیات افرادی که از خدمات کوچ استفاده کرده‌اند، کمک زیادی به تصمیم‌گیری می‌کند.
روش‌های مورد استفاده: کوچ باید از تکنیک‌های علمی و کاربردی برای کمک به مراجعان خود بهره ببرد.
احساس راحتی با کوچ: کوچ باید فردی باشد که بتوانید به او اعتماد کنید و در جلسات احساس امنیت داشته باشید.
چه زمانی به دکتر روانشناس مراجعه کنیم؟
اگر علائم تروما طولانی‌مدت شده و در زندگی روزمره‌ی شما اختلال ایجاد کرده است، باید به یک متخصص مراجعه کنید. برخی از نشانه‌هایی که نیاز به کمک تخصصی دارند، شامل موارد زیر هستند:
حملات اضطرابی و ترس شدید
افسردگی طولانی‌مدت
ناتوانی در تمرکز و انجام وظایف روزمره
کابوس‌های شبانه و بی‌خوابی
انزوای اجتماعی و پرهیز از فعالیت‌های معمول
سخن پایانی
تروما یک آسیب روحی و روانی است که می‌تواند اثرات منفی زیادی بر زندگی افراد بگذارد. اما با کمک روش‌های موثر مانند کوچینگ تروما می‌توان تا حد زیادی از اثرات آن کاست و به آینده‌ای روشن‌تر امید داشت. کوچینگ با روش‌هایی مانند تغییر باورهای منفی، مایندفولنس و هدف‌گذاری، به افراد کمک می‌کند تا از گذشته عبور کرده و زندگی بهتری برای خود بسازند. اگر احساس می‌کنید که تروما بر زندگی شما تأثیر گذاشته، شاید وقت آن رسیده باشد که از یک کوچ حرفه‌ای کمک بگیرید.
سوالات متداول
۱. آیا کوچینگ می‌تواند جایگزین روان‌درمانی برای درمان تروما شود؟
خیر، کوچینگ مکمل روان‌درمانی است و جایگزین آن محسوب نمی‌شود. افرادی که دچار مشکلات شدید روحی هستند، بهتر است ابتدا از روان‌درمانی استفاده کنند.
۲. جلسات کوچینگ تروما چقدر طول می‌کشد؟
بسته به میزان تروما و اهداف فرد، جلسات می‌تواند بین چند هفته تا چند ماه ادامه داشته باشد.
۳. آیا کوچینگ تروما برای همه مناسب است؟
کوچینگ تروما بیشتر برای افرادی که قصد دارند آینده‌ی بهتری بسازند و از اثرات تروما عبور کنند مناسب است. اما کسانی که مشکلات روحی شدیدی دارند، باید ابتدا به روانشناس مراجعه کنند.
فرم درخواست مشاوره دوره آموزشی
