مهارت گوش دادن فعال (Active listening) یک مهارت برای برقراری روابط اجتماعیِ قوی با دیگران است. میخواهید اهمیت این موضوع را درک کنید؟ به جملات زیر دقت کنید:

• برای چه این حرف را زدی؟
• این حرف از کجا آمد؟
• آیا اصلاً به حرفی که الان زدم گوش دادی؟
• تو مطلقاً نمی شنوی که من چه میگویم!
• چطور به این نتیجه گیری رسیدی؟
• آیا ما درباره یک موضوع واحد حرف می زنیم؟
• تو چه فکر میکنی؟
• منظور من اصلاً این نبود!

همه ما چنین لحظات ناراحت کننده و ناباورانه ای را گذرانده ایم واقعاً چطور ممکن است وضعیت واحدی را به کلی با دو نگاه متفاوت ببینیم؟ مشکل طرف مقابل مان چیست؟ گیجی ارتباط یک موضوع عام است. بروز سوءتفاهم در بین انواع آدم ها در تمام سنین نژادها، مذهب، جنسیت و مقام و منزلت شایع است. اما راه حل چیست؟

ما باید بتوانیم گوش دادن را از شنیدن متمایز کنیم، ما باید گوش دهیم این مهارت نیاز به تمرین مداوم و تقویت دارد. اگر گوش دادن فعال برای شما دشوار است، به دنبال موانع آن باشید. در ادامه به موضوعات مورد اهمیت در مورد مهارت گوش دادن فعال (Active listening) خواهیم پرداخت و تفاوت های بین گوش دادن و شنیدن را بررسی می کنیم؛ اگر شما هم قصد دارید تا با روش های رشد این مهارت در خود آشنا شوید، این مقاله را از دست ندهید و تا انتهای مطلب همراه فراکوچ باشید.

گوش دادن فعال چیست؟

گوش دادن فعال (Active listening) یکی از مهارت‌های اساسی در ارتباطات موثر است که به معنای توجه کامل و دقیق به صحبت‌های طرف مقابل و درک صحیح پیام‌های او می‌باشد. در گوش دادن فعال، هدف تنها شنیدن کلمات نیست، بلکه درک نیت و احساسات پشت این کلمات نیز اهمیت دارد. این مهارت شامل چندین مرحله و تکنیک است که به شما کمک می‌کند تا ارتباط بهتری با دیگران برقرار کنید و در مذاکرات موفق‌تر باشید.

مهارت‌ گوش دادن فعال به افراد کمک می‌کند تا هسته اصلی یک موضوع را مشخص و با عمق بیشتری شروع به کار کنند. بنابراین، این مهارت یک عامل اساسی در ایجاد رابطه مثبت با سایرین است.

 

تفاوت گوش دادن و شنیدن چیست؟

شنیدن و گوش دادن دو مورد کاملا متفاوت هستند. شنیدن یک بحث کاملاً فیزیولوژیک است و صرفاً به معنای فعال شدن سنسورهای شنواییست و به وسیله “گوش” انسان اتفاق می افتد. اما گوش دادن به معنای، شنیدنِ همراه با فعالیت ذهنی و تجزیه و تحلیل ذهن است که در واقع در “مغز” اتفاق می افتد. بسیاری از مواقع ما می‌شنویم و حتی می‌توانیم حرف های طرف مقابل را بعد از اتمام تکرار کنیم اما در اصل به آن سخنان هیچ توجهی نداریم! به عنوان مثال:

 شما از خیابان محل کار یا منزلتان هرروز در عبور و مرور هستید و به خوبی خیابان را می شناسید اما شاید تا به حال به درختانی که در اطراف آن وجود دارد توجهی نکرده اید! در صورتی که آن ها را هم دیده اید…

تفاوت شنیدن با گوش دادن نیز به همین گونه است؛ شنیدن همانند دیدن درختان خیابان است که به آن توجهی نداریم اما گوش دادن یعنی دیدن به همراه توجه که باعث درک و فهم بالا می شود.

هدف از گوش دادن فعال چیست؟

دیگران باید بتوانند دقیقا منظورشان را به شما بگویند:

برای یک مسئول مانند یک مدیر، یک پدر و یا مادر، یک معلم و… در هر گفت و گویی، خوب گوش کردن باید بر همه چیز مقدم باشد. ما می‌توانیم خود و اعمال‌مان را با محیط انسانی وفق دهیم و سرزنده و پر انرژی، به بررسی دقیق و کشف آن بپردازیم.

با خوب گوش کردن، می‌توانیم محیط پیرامون خود و هر چه در آن است، تمام جوانب آن، تمام جزئیات یک موقعیت، یک مسئله، یک نقطه نظر و… را بهتر بشناسیم تا با بصیرت پاسخ دهیم، تصمیم بگیریم، نظر بدهیم و…

اگر به خوبی گوش نکنیم، ارتباط یک طرفه، محدود، دشوار و ناقص می شود و هیچ برگشت اطلاعاتی در کار نخواهد بود. برای بدست آوردن اطلاعات مورد نیاز خود، لازم است که دیگران فرصت و تمایل داشته باشند تا افکارشان را بیان کنند. اگر شما شیوه گوش کردن را به خوبی بدانید، دیگران را ترغیب می‌کنید که صحبت کنند. درباره اش فکر کنید! بدون گوش دادن تقریباً غیر ممکن است که بتوانید اهداف و واقعیت کنونی افراد را کشف کنید.

سوالات مناسب ممکن نیست بتوانند در لحظه به ذهن شما برسند بجز با گوش دادن فعال؛ چرا که فرآیند گوش دادن عمیق، از روی توجه است که این سوالات را در ذهن تان جاری می سازد.

محیط تفکر در مرکز خودش وابسته به گوش سپردن افراد به یکدیگر با بالاترین احترام، علاقه، اشتیاق و توجه گرم، کامل، همدلانه و حمایت گرانه به یکدیگر از طریق گوش دادن و قطع نکردن صحبت یکدیگر است همانطور که “نانسی  کلاین” با درک بالایی این موضوع را بیان می کند:

“گوش دادن مانند یک گلوله است که ذهن بشر را به آتش می کشد و کیفیت توجه شما تعیین کننده کیفیت تفکر سایر افراد است.”

مهارت گوش دادن فعال به شما کمک می کند اعتماد ایجاد کنید و موقعیت ها و احساسات دیگران را درک کنید. به نوبه خود، این مهارت به شما قدرت می دهد تا حمایت و همدلی مناسبی با شخص مقابل خود داشته باشید. برخلاف گوش دادن انتقادی، گوش دادن فعال به جای پاسخ دادن، به دنبال درک درست مسئله است. هدف این است که طرف مقابل شنیده شود، تایید شود و در جهت یافتن راه حل مناسب قرار گیرد.

معیار	گوش دادن فعال	گوش دادن انتقادی	شنیدن
تعریف	تمرکز کامل بر صحبت‌های گوینده و درک عمیق از پیام‌ها	تحلیل و ارزیابی صحبت‌های گوینده به صورت منطقی و انتقادی	دریافت صدای کلمات بدون تمرکز یا تحلیل خاص
تمرکز	بالا، با توجه به جزئیات و نشانه‌های غیرکلامی	بالا، با توجه به محتوای منطقی و شواهد ارائه شده	پایین، بدون توجه دقیق به محتوای گفتار
هدف	درک کامل پیام و احساسات گوینده	ارزیابی و تحلیل محتوای گفتار	شنیدن صداها و کلمات
بازخورد	فعال، با استفاده از سوالات و نشانه‌های غیرکلامی	معمولاً با نقد و تحلیل منطقی	معمولاً بدون بازخورد یا با بازخورد کم
نشانه‌های غیرکلامی	استفاده زیاد، شامل تماس چشمی، تکان دادن سر و تغییرات چهره	کمتر استفاده می‌شود.	معمولاً استفاده نمی‌شود
مهارت‌های لازم	توانایی توجه و تمرکز، همدلی، و مهارت‌های ارتباطی	تحلیل منطقی، ارزیابی شواهد، تفکر انتقادی	نیاز به مهارت خاصی ندارد
کاربرد	در مذاکرات، مشاوره، و مکالمات حساس و عاطفی	در ارزیابی‌های علمی، بحث‌های منطقی، و تحلیل‌های انتقادی	در مکالمات روزمره و شنیدن صداهای محیط

 

چرا گوش دادن فعال مهم است؟

همان طور که قبلتر هم گفتیم، ایجاد عادت به گوش دادن فعال می تواند تأثیرات مثبتی در بسیاری از زمینه های کلیدی زندگی شما داشته باشد:

1. در روابط اجتماعی
   

   توانایی شما در گوش دادن فعالانه (Effective listening) در رابطه با یکی از اعضای خانواده یا دوستی که دوران سختی را پشت سر می گذارد، یک مهارت ارتباطی ارزشمند است. این موضوع به شما کمک می کند تا زمانی که طرف مقابل واقعاً می خواهد شنیده شود، نظرات و راه حل های خود را ارائه نکنید. شنونده فعال بودن در روابط، خود مستلزم این است که بدانید مکالمه بیشتر درباره مخاطب شما است تا خودِ شما. این امر به ویژه زمانی که طرف مقابل از نظر عاطفی پریشان است، بسیار مهم می باشد.

2. در محل کار
   

   اگر در محل کار در یک موقعیت نظارتی هستید یا اغلب با همکارانتان تعامل دارید، هنر گوش دادن فعال بسیار مهم است. این مهارت به شما کمک می کند تا مسائل را درک کرده و برای ایجاد راه حل ها همکاری کنید. همچنین صبر شما را به نمایش می گذارد.

3. در جامعه
   

   تکنیک‌های گوش دادن فعال مانند تأمل کردن، پرسیدن سؤالات باز، جستجو، شفاف‌سازی و تماشای زبان بدن دیگران، به شما کمک می‌کند تا در هنگام ملاقات با افراد جدید، روابط خود را توسعه دهید. معمولا افرادی که شنوندگان فعال و همدل هستند، در شروع و حفظ مکالمات خوب عمل می کنند.

بی اغراق نیست اگر بگوییم گوش دادن فعال در جای جایِ زندگی ما حائز اهمیت است، اینکه به عنوان یک همسر چگونه به صحبت‌های شریک عاطفیتان گوش دهید، به عنوان یک والد فرزندانتان را بفهمید، به عنوان یک دوست حامی و مشوق باشید، یا به عنوان یک همکار به مشکلات و دغدغه‌های همکارانتان گوش بسپارید، همگی از جمله مواردی هستند که گوش دادن فعال می‌تواند در آن‌ها تاثیرگذار باشد. گوش دادن فعال نه تنها باعث بهبود روابط بین فردی می‌شود، بلکه می‌تواند به ایجاد محیطی صمیمی‌تر و مؤثرتر در تمامی زمینه‌های زندگی کمک کند. در نهایت، مهارت گوش دادن فعال به ما این امکان را می‌دهد که به طور کامل حضور داشته باشیم و از ارتباطات خود بیشترین بهره را ببریم.

 

چطور مهارت گوش دادن موثر را در خود تقویت کنیم؟

در واقع افراد باید بتوانند هنر گوش دادن را در شرایط و محیط‌های گوناگون بکار بگیرند و با حذف موانع به افزایش این مهارت در خود کمک کنند. سه رکن اساسی گوش دادن فعال عبارت‌اند از:

• توجه (attention)
• نحوه برخورد (attitude)
• سازگاری (adjustment)

توجه، مستلزم هماهنگی کامل با کلمات و حرکات گوینده است. رفتار صحیح، نگرش مثبت و سازگاری به معنای مطابقت زبان بدن و واکنش‌های شما در مقابل صحبت گوینده است.

یکی از روش‌های موثر در افزایش توجه، تمرین ذهن‌آگاهی (mindfulness) است. ذهن‌آگاهی به شما کمک می‌کند تا در لحظه حاضر باشید و تمرکز خود را بر روی صحبت‌های گوینده حفظ کنید. به علاوه، تکنیک‌هایی مانند تکرار جملات مهم و یا یادداشت‌برداری می‌تواند به تقویت توجه کمک کند.

نحوه برخورد نیز به توانایی شما در ایجاد یک فضای مثبت و پشتیبان برای گوینده بستگی دارد. این مورد شامل نمایش علاقه واقعی به گفته‌های گوینده، استفاده از زبان بدن مثبت و ابراز همدلی می‌شود. برخوردی که بر پایه احترام و توجه به احساسات دیگران بنا شده باشد، می‌تواند به افزایش کیفیت ارتباط کمک کند.

سازگاری به معنای انعطاف‌پذیری در مقابل تغییرات مکالمه و تطابق با نیازهای گوینده است. این شامل تنظیم لحن صدا، تغییر موقعیت بدن و حتی زمان‌بندی سوالات و پاسخ‌ها می‌شود. سازگاری نشان می‌دهد که شما به طور فعال در مکالمه شرکت دارید و به نیازهای گوینده اهمیت می‌دهید. در ادامه در بخش “ده راهکار برای تقویت مهارت گوش دادن فعال” به توضیح و بکار گیری این موارد بیشتر خواهیم پرداخت.

۱۰ راهکار برای تقویت مهارت گوش دادن

۱) از قضاوت عجولانه بپرهیزید.

وقتی حرف مخاطبتان را قطع می‌کنید، این کار باعث ناراحتی آن شده و باعث می شود منظور طرف مقابل را درست و کامل متوجه نشوید. قبل از هر گونه پیش داوری و یا سوال پرسیدن، اجازه دهید مخاطب‌تان حرفش را تمام کند؛ سپس پیغام او را تجزیه و تحلیل کرده و پاسخ او را بدهید. حتی پیشنهاد می کنم بعد از اتمام صحبت مخاطبتان چند ثانیه مکث کنید و سپس شروع به پاسخ دادن کنید.

 

۲) رابطه چشمی برقرار کنید.

برقراری تماس چشمی نشان دهنده احترام و توجه شما به مخاطبتان است. فراموش نکنید که دور از هر گونه حواس پرتی، تمام توجه خود را به مخاطب خود بدهید. در این مورد باید توصیه کنم در رابطه با فرق نگاه شغلی و نگاه اجتماعی مطالعه ای داشته باشید و از تفاوت میان آنها آگاه باشید. زبان بدن قوی ائم از نحوه نگاه کردن، حرکات دست ها، فاصله ایستادن شما، تایید کلام با حرکت سر و… باعث می شود افراد احساس کنند شما با توجه به موقعیت آنها در حال معاشرت هستید.

 

۳) سوال بپرسید.

خودتان را مجبور کنید خوب گوش بدهید تا بتوانید سوال مناسب بپرسید. سوال پرسیدن می تواند به شما کمک کند تا هنر گوش دادن را در خودتان تقویت کنید. با این کار نشان می دهید صحبت های طرف مقابل برایتان اهمیت دارد و توجه کافی را روی او دارید.

 

۴) در هنگام گوش دادن، گوینده را تایید کنید.

زمانی که گوینده در حال صحبت است، با استفاده از کلماتی نظیر «موافقم» «دقیقا» صحبت های او را تایید کنید تا نشان دهید حرفهایش را درک می کنید. هم چنین اگر چیزی گفته شد که خلاف نظر شما بود، خود را جای طرف مقابل قرار دهید و با ذهنیتی باز به قضایا نگاه کنید تا بتوانید به یک استدلال محکم در جهت اثبات نظر مخالفت‌تان دست پیدا کنید.

 

۵) خلاصه کردن گفته های طرف مقابل

بعد از اتمام صحبت های طرف مقابل، با بیان خلاصه ای از اطلاعات دریافتی، به او نشان دهید که به صحبت های او توجه کافی داشته اید. این کار اعتماد فرد را افزایش می دهد و حاکی از خوب گوش دادن شما است.

 

۶) حضور فعال داشته باشید.

خیال پردازی ها را کنار بگذارید. این کار مانع توجه به صحبت های طرف مقابل می شود. سعی کنید ذهن خود را به صحبت های طرف مقابل متمرکز کنید. اگر اکنون در حال مکالمه در یک جلسه کاری باشید، ذهنتان را از حرف های خاله، عمه، دوستانتان و… خالی کنید. تک تک کلمات را با ذهنتان گوش دهید.

 

۷) مکثِ اثرگذار داشته باشید.

این روش هم برای گوینده و هم برای شنونده بسیار مناسب است. زمانی که مکث می کنید، سرعت مکالمه کمتر می شود و می توانید نکات کلیدی را راحت تر دریافت کنید، روی کلمات پیش رو تمرکز کنید تا بهترین کلمات برای بیان کردن انتخاب شوند. این مکث برای مخاطبتان هم عالیست و به او اجازه می دهید ذهن خود را با کلمات شما اهسته آهسته پیش ببرد.

 

۸) اثربخشی گوش دادن فعال خود را ارزیابی کنید.

اصولا ما مهارت های شنیداری را بدیهی می دانیم؛ اما واقعیت این است که معمولا آن طور که باید به طور موثر گوش نمی دهیم. پذیرش، برخورد مناسب با احساسات مردم و تلاش برای درک درست آنچه که دیگران فکر می کنند، همگی نیازمند مهارت گوش دادن فعال هستند.

اگر پاسخ شما به هر یک از پرسش های زیر مثبت است، ممکن است لازم باشد مهارت گوش دادن فعال خود را تقویت کنید:

1. آیا به سختی می‌توانید روی آنچه که گفته می‌شود تمرکز کنید؟ به‌ویژه زمانی که گوینده شکایت، غرغر یا غیبت می‌کند؟
2. آیا به جای دقت به اینکه گوینده چه می گوید، به این فکر می کنید که بعداً چه بگویید؟
3. آیا وقتی کسی ایده ها یا اقدامات شما را زیر سوال می برد، احساس ناخوشایندی دارید؟
4. آیا زمانی که گوینده نگرش منفی دارد، نمی توانید فضا را تحمل کنید؟
5. آیا قبل از اینکه طرف مقابل دیدگاه خود را به طور کامل توضیح دهد، خیلی زود راه حل پیشنهاد می دهید؟
6. آیا به دیگران در رابطه با احساساتشان توصیه می کنید؟
7. آیا به طور قابل توجهی بیشتر از مخاطب خود صحبت می کنید؟

 

۹) ایجاد شرایط راحت

شرایطی را ایجاد کنید که به لحاظ محیطی و روحی ”گوینده پیام” احساس راحتی داشته باشد تا که بتواند به راحتی با شما ارتباط برقرار کند. گاهی بعضی عوامل مانند: محیط، سر و صدا، تهویه و درجه حرارت، و نوع نشستن باعث می شود که حواس انسان پرت شده، و تمرکز از بین برود. ما باید با شناسایی این عوامل و از بین بردن آن ها باعث ایجاد تمرکز شویم. البته گاهی اتفاق می افتد که نمی توان این عوامل را از بین برد، در این صورت باید با یک سری فعالیت ها باعث کم شدن این گونه مزاحمت ها بشویم.

 

۱۰) همدل باشید.

لحن گوینده غم، شادی، هیجان را درک کنید و متوجه باشید و با توجه به لحن گوینده لحن صدایتان را مدیریت کنید. تا همدلی لازم را انجام داده باشید. باید در نظر داشته باشید که زبان بدن می‌تواند هزاران بار گویاتر از کلمات باشد به عنوان مثال وقتی از کسی می‌پرسید “خوبی؟” و پاسخ می‌دهد که “خوب هستم” در حالی که این مطلب را با لحنی بسیار آرام و کمی غمگین بیان می‌کند، شما باید درک کنید که در پس این لحن مفهوم دیگری وجود دارد و نشان دهنده حال خوب گوینده نیست. به همین دلیل است که باید به لحن بیان افراد توجه بسیار زیادی داشته باشید.

 

---

آزمون آنلاین مهارت شنیداری و گوش دادن فعال – فراکوچ

مجموعه فراکوچ برای شما عزیزانی که به دنبال تقویت مهارت های فردی خود هستید آزمون ها و محصولات رایگان و ویژه ای را تهیه کرده است. یکی از این آزمون های ارزشمند که همه شما عزیزان میتوانید در این آزمون شرکت کنید و به نقاط قوت و ضعف خود پی ببرید تست مهارت شنیداری است. اما کار در همینجا تمام نمیشود، شما پس از آزمون میتوانید به صفحه پاسخ ها مراجعه کنید و راهکار های تخصصی خود را به صورت رایگان دریافت کنید.

 

---

 

مزایای اصلی گوش دادن فعال چیست؟

1. گوش دادن باعث شکل گیری روابط می شود.
   

   وقتی شما به حرف های دیگران خوب گوش می کنید این حس را به فرد مقابل منتقل می‌کنید که برای او ارزش قائل هستید، او را درک می‌کنید و در واقع در حال برقراری ارتباط محکم و قوی هستید. همین موضوع زمینه ساز گفت‌وگوی هرچه بیشتر و ایجاد صمیمیت می شود. همچنین در گوش دادن فعال، ارائه بازخورد مناسب از سخنان مخاطب، نشان می دهد که شما احساسات فرد را درک کرده و با او همدلی می کنید.

2. گوش دادن باعث کمک به خودمان و دیگران می‌شود.
   

   گوش کردن نه تنها برای طرف مقابل اهمیت دارد، بلکه وقتی شنونده خوبی باشیم برای خودمان هم سودمند است؛ چرا که باعث مستحکم تر شدن روابط و همچنین ایجاد اعتماد در طرف مقابل می‌شود.

3. با گوش دادن فعال ایده های جدید خلق می‌شوند.
   

   هر فردی که صحبت می‌کند می‌تواند با بیان دیدگاه های خود ایده های جدیدی را در اختیار شما قرار دهد؛ بنابراین زمانی که به دقت به صحبت های دیگران گوش می‌کنید، در اصل می‌توانید از بین کلمات و جملات آن ها وارد دنیای تازه ای شوید و ایده های جدیدی را کشف کنید.

 

گوش سپاری فعال؛ اولین و مهمترین مهارت یک کوچ

یک سری مهارت‌ها و شایستگی‌های مهم در کوچینگ مانند گوش سپاری فعال و پرسشگری وجود دارند که هر کوچ‌ حرفه‌ای این مهارت‌ها را داراست و برای اینکه یک کوچ کارآمد باشد باید آن‌ها را توسعه دهد. اصولا این مهارت‌ها را می‌توان فراگرفت اما تنها با تمرین و تأمل می‌توان این مهارت‌های اصلی کوچینگ را به کمال رساند. به‌عنوان‌مثال، می‌توانید به‌طور رسمی نحوه تعیین اهداف و چگونگی استفاده مؤثر از سؤالات را بیاموزید؛ اما فقط از طریق تمرین منظم است که قادر به ایجاد رابطه و استفاده مؤثر از شهود خواهید بود. پس فراموش نکنید صرفاً مطالعه و آگاهی از مهارت‌ها مؤثر واقع نخواهد شد و این مهارت‌ها نیز مانند دیگر مهارت‌ها به تمرین و تکرار زیاد نیاز دارد.

در یک نگاه، این مهارت‌ها عبارت‌اند از:

• مهارت گوش سپاری
• طرح سؤالات هوشمندانه
• مهارت هدف‌گذاری
• ارائه بازخورد سازنده
• ایجاد رابطه صمیمانه
• ابراز همدلی
• استفاده از بصیرت و شهود

 

دلیل اهمیت و اولویت این مهارت نسبت به دیگر مهارت‌ها

گوش سپاری، یک مهارت پایه و اساسی در کل جلسه کوچینگ است و کوچ بدون آن قادر به ادامه جلسه کوچینگ و کمک به افراد نخواهد بود. گوش سپاری کوچ را ملزم می‌کند تا نگرانی‌ها، نگرش‌ها و ایده‌های خود را کنار گذاشته و درعین‌حال با تمام وجود به مراجع خود گوش دهد. این وضعیت به‌اصطلاح سراپا گوش بودن، به مراجع نشان می‌دهد که کوچ بی‌اندازه به آن‌ها توجه دارد. کوچ باید دقیقاً آنچه را که به او گفته می‌شود، به‌درستی بشنود تا بتواند با استفاده از دانش کوچینگ و درکی که از مسئله مراجع پیدا می‌کند، با شناسایی توانایی‌های مراجع در مورد حل آن مسئله با یکدیگر به مباحثه و مشارکت می‌پردازند. با مهارت گوش سپاری دقیق، کوچ به طرح سؤالات هوشمندانه پرداخته که به روند تفکر مراجع کمک نیز می‌کند.

گوش سپاری به این معناست که:

• همه حواس‌پرتی‌ها را از بین ببرید؛
• برای اینکه متوجه شوید درکتان از گفته‌های مراجع درست بوده، مطالب را دوباره برای او عنوان کنید؛
• به علامت‌های ظاهری، زبان بدن و عواملی مانند تن صدا، لحن و احساس مراجع گوش فرا دهید.

ماهیت مهارت گوش سپاری توانایی در جلوگیری از حواس‌پرتی است که باعث تمرکز کوچ در طی ارتباط می‌شود. بدون هیچ‌گونه حواس‌پرتی «همه» آنچه کوچی می‌گوید را می‌شنود. می‌تواند تمام علائم احتمالی و ناخودآگاه مراجع را مشاهده کند، به‌این‌ترتیب قادر است معنای واقعی کلمات گفته‌شده را تشخیص دهد. همانند ارتباط، گوش سپاری نیز فرایندی دوطرفه است و عنصر نهایی این شایستگی توانایی کوچ در بازتاب حرف‌های مراجع است که آنچه را که واقعاً عنوان کرده، درک کرده است و با استفاده از چنین تکنیک‌هایی شروع به ایجاد رابطه و همدلی با فرد می‌کند. دیگران از روش‌های مشابه با این را برای ارزیابی میزان گوش دادن خوب به مراجع استفاده می‌کنند.

 

چند تکنیک گوش سپاری مؤثرتر

یک روش آشکار که مراجع می‌تواند سطح توجه کوچ را تشخیص دهد، مطالعه زبان بدن و وضعیت بدن کوچ است. میزان تماس چشمی کوچ با مراجع، استفاده او از علائم غیرکلامی، مانند سر تکان دادن یا لبخند و سیگنال‌های کلامی مانند گفتن «آها» یا «اوهوووم» زمانی که مراجع در حال صحبت است. این‌ها فقط برخی از موارد و راه‌هایی است که مراجع ارزیابی می‌کند، چقدر خوب شنیده می‌شود. عباراتی که هنگام تبادل‌نظر استفاده می‌شوند، نشان می‌دهند کوچ به‌خوبی گوش فرا داده است. مراجع هم نشان می‌دهد که نسبت به آنچه به کوچ می‌گوید توجه داشته و آن‌ها را قبول دارد. به‌عنوان‌مثال:

• یک کوچ خوب: آیا می‌توانی به من بگویی که وقتی این اتفاق افتاد، چه‌کاری انجام دادی؟
• یک کوچ تائید شده و پذیرش‌شده: چیزی که اتفاق افتاد، چشم‌انداز خوبی دارد. چه چیزی باعث شد که این‌طوری فکر کردی؟

تکنیک گوش سپاری جای هیچ شبه‌ای را باقی نمی‌گذارد. توجه مراجع را به آن‌ها جلب کرده و یک پیام بسیار قدرتمند به او می‌فرستد.

اول: اینکه کوچ در آنجا حضور دارد تا از مراجع در هر کاری که انجام می‌دهد حمایت کند.

دوم: اینکه کوچ توجه کافی داشته و انتظار پذیرش هرگونه تعهدی از مراجع را دارد.

لازم است که کوچ تنها به مسئله مراجع تمرکز کند و از توجه به هرگونه تمایل و راهکارهای خود بپرهیزد. ممکن است به‌واسطه آن مجبور به ارائه پیشنهاد‌ها یا راه‌حل‌ها شود. در غیر این صورت، نمی‌تواند بر احساسات خود در هنگام برقراری ارتباط غلبه کند. کوچ باید به مراجع اجازه دهد که تصویر کلی که در ذهن خود دارد را توضیح دهد تا سطح دانش و میزان ایده‌های مراجع را در مورد چگونگی حل مسئله پیش رو نشان دهد. با چند ثانیه سکوت قبل از اینکه سؤالی بپرسد یا بازخورد دهد، اطمینان حاصل خواهد کرد که مراجع تمام آنچه را که می‌خواهد، گفته است.

علاوه بر این، کوچ می‌تواند توجه خود را با بیان دقیق جملات مراجع در گزارشی بی‌طرف ابراز کند. این مهارت همچنین کوچ را قادر می‌سازد تا به مراجع نشان دهد که توضیحاتش را در مورد مسئله درک کرده یا خیر.

 

این نکات را در حین گوش دادن و مکالمه خود فراموش نکنید؟

• از بیهوده سخن گفتن همیشه پرهیز کنید؛
• هیچگاه چیزی یا کسی را تمسخر نکنید؛
• از سخنان ناروا و زشت و القاب ناپسند به دیگران خودداری کنید؛
• از غیبت کردن و صحبت کردن پشت سر دیگران خودداری کنید؛
• جملات خوب و مثبت در مورد شرایط و افراد به کار ببرید؛
• هنگام گوش کردن برای پاسخ دادن آماده نشوید؛

 

 

مزایای مهارت کلیدی گوش دادن فعال

هنر گوش سپاری باعث می‌شود کوچ در طی مراحل کوچینگ بازخورد مستدل و سازنده داشته باشد. این رفتار دارای مزایای دیگری نیز است. مراجع شما باید احساس کند که به دیدگاه‌ها و تفسیرهایش از دید یک رویداد بسیار ارزشمند توجه شده است. مراجع باید ترغیب شود تا ایده‌ها و تفکرات خود را برای رسیدن به هدفشان جستجو کنند. برای اینکه یک کوچ کارآمد باشد باید نشان دهد که واقعاً به شخص مقابل و صحبت‌های او علاقه مند است. او تمام تلاشش را می‌کند تا به مراجع در پیشرفت شایستگی‌ها و بهبود عملکرد کمک کند.

 

تقویت مهارت گوش دادن در کودکان و نوجوانان

پرداختن به چالش گوش ندادن کودکان و نوجوانان نسبت به سخنان بزرگسالان نیازمند رویکردی جامع است که ریشه در اصول ارتباط، روانشناسی و درک مراحل رشد دارد. در اینجا ده نکته مفصل در مورد نحوه رفتار با کودکان برای تقویت مهارت های گوش دادن، ترکیب مزایای گوش دادن فعال و در نظر گرفتن جنبه های روانشناختی رفتار کودک آورده شده است.

1. ایجاد انتظارات روشن
   

   انتقال واضح انتظارات برای تقویت مهارت های گوش دادن در کودکان حیاتی است. این شامل بیان اهمیت رفتار توجه و نتایج مثبت مرتبط با ارتباط موثر است. با تعیین انتظارات روشن، کودکان به درک اساسی از استانداردهای ارتباط و همکاری دست می یابند.
   نتیجه: کودکان و نوجوانان درک واضح تری از آنچه از آنها انتظار می رود خواهند داشت که منجر به بهبود رفتار می شود.

2. از تقویت مثبت استفاده کنید
   

   بکارگیری تقویت مثبت شامل تایید و پاداش دادن به نمونه های گوش دادن فعال است. این رویکرد نه تنها اعتماد به نفس را افزایش می دهد، بلکه مسیرهای عصبی مرتبط با رفتار مثبت را نیز تقویت می کند. مزایای گوش دادن فعال شامل بهبود عزت نفس، مهارت های اجتماعی و احتمال بیشتر درگیر شدن در تعاملات مشارکتی است.
   نتیجه: تقویت مثبت کودکان را تشویق به تکرار رفتار مطلوب می‌کند و نگرش مثبت‌تر و مشارکتی‌تر را تقویت می‌کند.

3. گوش دادن فعال بزرگسالان
   

   الگوبرداری از گوش دادن فعال یکی از اجزای حیاتی آموزش این مهارت به کودکان و نوجوانان است. هنگامی که بزرگسالان به طور فعال به کودکان گوش می دهند، احساس اعتبار و اهمیت را تقویت می کند. این تعامل مثبت به رشد عاطفی کودک کمک می کند و پذیرش دستورالعمل ها را افزایش می دهد.
   نتیجه: کودکان بیشتر احتمال دارد رفتار توجهی را که در بزرگسالان مشاهده می کنند تقلید کنند.

4. ارائه گزینه ها
   

   ارائه انتخاب به کودکان در محدوده معقول به تمایل طبیعی آنها برای خودمختاری ضربه می زند. این استراتژی نه تنها مبارزات قدرت را کاهش می دهد، بلکه مهارت های مذاکره را نیز ارتقا می دهد. با اجازه دادن به کودکان و نوجوانان برای تصمیم گیری در چارچوب پارامترهای تعریف شده، هنر سازش و همکاری را یاد می گیرند.
   نتیجه: کودکان احساس استقلال، کاهش مقاومت و افزایش همکاری می کنند.

5. ایجاد روال
   

   ایجاد برنامه های منظم، سنگ بنای رشد مهارت های گوش دادن است. برنامه‌های قابل پیش‌بینی اضطراب و عدم اطمینان را کاهش می‌دهند و محیطی مناسب برای رفتارهای توجه ایجاد می‌کنند. کودکان ریتم روز خود را درک می کنند و پیروی از دستورالعمل ها و شرکت فعالانه در فعالیت های مختلف را برای آنها آسان تر می کند.
   نتیجه: روال احساس امنیت را تقویت می کند و منجر به رفتار مشارکتی بیشتر می شود.

6. آرام و صبور باشید
   

   جنبه روانشناختی رفتار کودک بر اهمیت حفظ رفتار آرام و صبورانه تأکید می کند. کودکان و نوجوانان به شدت با لحن عاطفی محیط خود هماهنگ هستند. بزرگسالان با واکنش آرام به عدم انطباق، فضای امن روانی ایجاد می کنند و نگرش مثبت و پذیرش راهنمایی را ترویج می کنند.
   نتیجه: پاسخ‌های آرام و بیمار، محیطی مثبت و غیر تهدیدآمیز ایجاد می‌کند و نافرمانی را کاهش می‌دهد.

7. تشویق ارتباط
   

   یک محیط باز و ارتباطی برای تقویت مهارت های گوش دادن ضروری است. تشویق کودکان به بیان افکار و احساساتشان باعث ایجاد اعتماد و افزایش درک آنها از ارتباط موثر می شود. این شبکه ایمنی روانی به بهبود انطباق و همکاری کمک می کند.
   نتیجه: ارتباطات بهبودیافته باعث ایجاد اعتماد می شود و به رفع مشکلات اساسی که ممکن است به عدم انطباق کمک کند کمک می کند.

8. انتظارات واقع بینانه تنظیم کنید
   

   روانشناسی رشد کودک بر اهمیت تعیین انتظارات متناسب با سن تأکید دارد. خواسته های غیرواقعی ممکن است منجر به ناامیدی و سرپیچی شود. از سوی دیگر، انتظارات واقع بینانه، حس موفقیت را تقویت می کند و به درک مثبت کودک از خود و تمایل او به گوش دادن فعال کمک می کند.
   نتیجه: انتظارات واقع بینانه زمینه موفقیت را فراهم می کند و اعتماد به نفس و تمایل کودک را برای پیروی افزایش می دهد.

9. از پیامدها به طور مداوم استفاده کنید
   

   اصل روانشناختی سازگاری هنگام اعمال پیامدها بسیار مهم است. کودکان و نوجوانان در محیط هایی رشد می کنند که در آن اعمال نتایج قابل پیش بینی به همراه دارد. پیامدهای مداوم به کودکان کمک می کند تا رابطه علت و معلولی را درک کنند و حس مسئولیت پذیری را تقویت کنند.
   نتیجه: پیامدهای ثابت به کودکان در مورد مسئولیت پذیری آموزش می دهد و به شکل گیری تصمیم گیری آینده آنها کمک می کند.

10. تقویت مهارت های حل مسئله
    

    توسعه مهارت های حل مسئله همراه با ارتباط موثر و مذاکره است. تشویق کودکان و نوجوانان به بخشی از راه حل در موقعیت های تعارض، رویکردی فعالانه به چالش ها را ترویج می کند. این توانمندسازی روانشناختی به احساس خودمختاری کودک و توانایی او برای هدایت موفقیت آمیز روابط بین فردی کمک می کند.
    نتیجه: توسعه مهارت‌های حل مسئله، کودکان را قادر می‌سازد تا موقعیت‌ها را به طور مستقل مدیریت کنند و استقلال و مسئولیت‌پذیری را تقویت کنند.

در آینده، کودکان و نوجوانانی که تحت این رویکرد جامع برای تقویت مهارت‌های شنیداری قرار گرفته‌اند، احتمالاً مهارت‌های ارتباطی افزایش یافته، توانایی‌های مذاکره بهبود یافته و درک عمیق‌تری از پویایی‌های اجتماعی اطراف خود را نشان خواهند داد. این مزایا به رفاه کلی روانشناختی و موفقیت آنها در پیمایش در پیچیدگی‌های موقعیت‌های مختلف زندگی کمک می‌کند.