چگونه هوش هیجانی را تقویت کنیم؟

احساسات به همان اندازه پیچیده هستند که ما انسان‌ها هستیم. به همین دلیل است که توسعه هوش هیجانی ما مهم است؛ حال کاری که باید بکنیم این است که در مورد خود و دیگران شفافیت و وضوح داشته باشیم. احساسات بدون در احتساب سن دائماً بر روی ما تأثیر می‌گذارند. اگر ندانیم که چگونه این احساسات را درک و مدیریت کنیم، می‌تواند ما را از بهترین عملکردمان در کار و زندگی باز دارد. اگر می‌خواهید حس بهتری نسبت به احساسات خود داشته باشید، یادگیری نحوه توسعه هوش هیجانی یکی از مهم ترین مهارت‌هایی است که باید فرا بگیرید.

برخی از کارشناسان معتقدند که هوش هیجانی برای موفقیت در زندگی مهم‌تر از IQ است؛ همچنین لازم است بدانید که مهارت هوش هیجانی (EI) توانایی ادراک، تفسیر، نشان دادن، کنترل و استفاده از احساسات برای برقراری ارتباط با دیگران و ارتباط مؤثر و سازنده با آنهاست. توسعه هوش هیجانی برای بیان و مدیریت احساسات واجب است، اما توانایی تفسیر، پاسخ و درک احساسات دیگران نیز ضروری‌تر از آن و به هوش هیجانی وابسته است. اگر شما هم قصد دارید تا با تعریف هوش هیجانی و راه‌های توسعه آن آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را از دست ندهید و تا انتهای مطلب همراه فراکوچ باشید.

تعریف هوش هیجانی

در این بخش از مقاله قرار است تا شما را با تعریف هوش هیجانی آشنا کنیم و بگوییم دقیقاً EQ چیست؟ مهارت هوش هیجانی که به عنوان ضریب عاطفی – هیجانی (EQ) نیز شناخته می‌شود، به توانایی شما در تشخیص، درک و تنظیم احساسات اشاره دارد. برخی افراد فکر می‌کنند که این فقط به احساسات خود مربوط می‌شود، اما هوش هیجانی یا EQ به توانایی شما در درک و کار با احساسات دیگران هم اشاره دارد.

مهارت هوش هیجانی ما مستقیماً با سلامت روان ما در ارتباط است؛ زیرا بر طرز فکر ما تأثیر می‌گذارد و نحوه مقابله را به ما دیکته می‌کند. نادیده گرفتن سلامت عاطفی ما آسان است، اما این جنبه‌ای از زندگی ماست که به اندازه سلامت جسمی ما مهم است.

لازم به ذکر است که جنبه‌ای دیگر از مهارت هوش هیجانی که دیگران را در خود جای می‌دهد، بر کیفیت روابط ما تأثیر می‌گذارد. همچنین بر موفقیت در کار، به‌ویژه به‌عنوان مدیر یا رهبر تأثیر می‌گذارد.

EQ یا IQ؟

برخی از کارشناسان استدلال می‌کنند که EQ یا همان هوش هیجانی از ضریب هوشی معمولی (IQ) یک فرد مهم‌تر است؛ زیرا احساسات در بین فرهنگ‌ها جهانی و فراتر از زبان هستند. در تعریف هوش هیجانی، این موضوع یک مهارت نرم در تلقی می‌شود که می‌تواند به شما به جهت موفقیت در محیط‌های مختلف کمک کند. به عنوان یک ابزار، مهارت هوش هیجانی در سازمان به شما کمک می‌کند انتقاد را بپذیرید و بعد از یک اشتباه به راه اصلی بروید. علاوه بر این، می‌تواند به شما کمک کند که نه بگویید، احساسات خود را به اشتراک بگذارید و احساسات دیگران را تفسیر کنید.

پیشنهاد می‌کنیم تا مقاله‌ی مهارت نه گفتن فراکوچ را حتماً مطالعه کنید.

در آکادمی فراکوچ، ما بر این باوریم که تغییرات پایدار و مثبت محصول کل شخص است. هماهنگ‌شدن بیشتر با چشم انداز احساسی خود و یادگیری کمتر واکنش نشان دادن، گام اول ایجاد انواع تغییرات رفتاری است که به شما کمک می‌کند تا از دید شخصی و حرفه‌ای پیشرفت کنید. با پشتیبانی مناسب، می‌توانید دیدگاه و مسئولیت‌پذیری مورد نیاز برای ادامه راه را به دست آورید.

چرا توسعه هوش هیجانی مهم است؟

یکی از مهم‌ترین دلایلی که سبب شده تا مهارت هوش هیجانی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار باشد، این است که EQ می‌تواند به شما این امکان را بدهد تا روابط بسیار خوب و سازنده‌ای را با دوستان، خانواده، همکاران و سرپرستان خود ایجاد و حفظ کنید.

همچنین می‌تواند به شما کمک کند تا موقعیت‌های اجتماعی پیچیده‌ای را که نیاز به درک دیدگاه‌ها و احساسات افراد مختلف دارد، طی کنید. علاوه بر اینکه هوش هیجانی بر ارتباط با دیگران تاثیر می‌گذارد، توسعه هوش هیجانی می‌تواند به شما کمک شایانی کند تا به مدیریت احساسات خود بپردازید و با شناخت الگوهای احساسی و ایجاد استراتژی‌هایی برای مقابله با احساسات غیرمفید، اثرات منفی آن ها را محدود کنید.

پس به طور خلاصه:

• این مهارت برای ایجاد روابط با سایر افراد ضروری است.
• این همچنین برای درک خود و نیازهایتان کلیدی است.
• EQ می‌تواند به شما کمک کند تا لحظات سختی را در زندگی خود مدیریت کنید.
• توسعه هوش هیجانی می‌تواند به شغل شما کمک کند زیرا باعث می‌شود عضو تیمی باثبات‌تر و همکاری بیشتری کنید.

تاریخچه هوش هیجانی

خالی از لطف نیست بدانید که مهارت هوش هیجانی به عنوان یک کلمه تقریبا از سال ۱۹۹۰ وارد زبان ما شد. لازم به ذکر است علی‌رغم اینکه تعریف هوش هیجانی یک اصطلاح نسبتاً جدید است، علاقه به این مفهوم از آن زمان به شدت افزایش یافته است.

بسیاری از محققان و کارشناسان بر این باورند که مهارت هوش هیجانی، مهارتی است که می‌توان آن را آموزش دید و توسعه داد. همچنین افرادی هم هستند که معتقدند مهارت هوش هیجانی، یک مهارت ذاتی است و هر کسی نمی‌تواند آن را فرا بگیرد و در خود تقویت کند.

رشد اولیه هوش هیجانی

در اوایل دهه ۱۹۳۰، ادوارد ثورندایک (Edward Thorndike)، روان‌شناس، مفهوم “هوش اجتماعی” را توانایی کنار آمدن با افراد دیگر توصیف کرد. در دهه ۱۹۴۰ میلادی، روانشناسی خبره به نام دیوید وکسلر (David Wechsler) پیشنهاد داد که مؤلفه‌های گوناگونی هستند که می‌تواند بر هوش افراد تاثیر بگذارند که همین موضوع ارتباط مستقیمی با موفقیت افراد در زندگی خواهد داشت.

تحولات بعدی

دهه ۱۹۵۰ شاهد ظهور مکتب فکری موسوم به روان‌شناسی انسان‌گرا بود و متفکرانی مانند آبراهام مزلو (Abraham Maslow) توجه بیشتری را بر روش‌های مختلفی که افراد می‌توانند قدرت عاطفی ایجاد کنند، معطوف کردند. مفهوم مهم دیگری که در توسعه هوش هیجانی ظهور کرد، مفهوم هوش‌های چندگانه بود.

هوش چندگانه در اواسط دهه ۱۹۷۰ به وسیله هاوارد گاردنر (Howard Gardner) مطرح شد و این موضوع را به طور کلی بیان کرد که هوش بسیار فراتر از یک توانایی مجزا در زندگی انسان ها است و می‌تواند بر بسیاری از عوامل زندگی ما تاثیر بگذارد.

ظهور هوش هیجانی

در سال ۱۹۸۵ تعریف هوش هیجانی برای اولین بار توسط وین پین (Wayne Payne) در پایان‌نامه دکترا استفاده شد. همچنین در سال ۱۹۸۷، مقاله‌ای منتشر شد که از اصطلاح «ضریب هیجانی یا عاطفی» استفاده کرد.

در سال ۱۹۹۰، دو روان‌شناس به نام‌های مایر و سالوی، مقاله مهمی از خود با عنوان «هوش هیجانی» را منتشر کردند. تعریف هوش هیجانی از دیدگاه آن‌ها به این شکل است: «هوش هیجانی توانایی‌ای است که نظارت بر احساسات خود و عواطف دیگران و همچنین تمایز قائل ‌شدن میان آنها و استفاده از این اطلاعات برای هدایت تفکر و اعمال خود را بر عهده دارد»

بد نیست بدانید که اصطلاح هوش هیجانی از زمانی رایج تر شد که در سال ۱۹۹۵، کتاب دانیل گلمن “هوش هیجانی، چرا می‌تواند از IQ مهم‌تر باشد” منتشر شد. همچنین مفهوم توسعه هوش هیجانی از آن زمان تا به الان توجه اکثر مردم را به سمت خود جلب و در حوزه‌های بسیار زیادی اهمیت بالایی پیدا کرده است.

نکاتی برای بهبود مهارت هوش هیجانی

همان طور که ‌می‌دانید بسیاری از مردم ممکن است به طور طبیعی و از ابتدا مهارت‌های احساسی را در خود داشته باشند، در حالی‌که برخی شواهد نشان می‌دهد که این توانایی‌ها را می‌توان توسعه و بهبود بخشید. داشتن هوش هیجانی بالا مهم است، اما برای بهبود مهارت‌های اجتماعی و عاطفی خود چه قدم‌هایی می‌توانید بردارید؟ در اینجا چند نکته آورده شده است که می‌تواند به شما در توسعه هوش هیجانی کمک کند.

• گوش کنید.

اگر می‌خواهید بفهمید که دیگران چه احساسی دارند، اولین قدم این است که به حرف‌های آن‌ها توجه و گوش کنید. برای گوش دادن به آنچه که مردم سعی دارند به شما بگویند، چه به صورت کلامی و چه غیرکلامی، وقت بگذارید. گوش دادن فعالانه که از مهارت های مهم ارتباطی، هم در زندگی و هم در محیط کار است را یاد بگیرید. اگر فکر میکنید درین زمینه دچار ضعف هستید از هشت تمرینی که برای تقویت مهارت گوش دادن یه شما آموختیم غافل نشوید. همچنین لازم به ذکر است که زبان بدن می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در این مهارت به جهت بهبود هوش هیجانی داشته باشد. 

• همدلی کنید.

یکی از مهم‌ترین موارد در توسعه هوش هیجانی، درک احساسات است. شما برای این که بتوانید درک درستی از احساسات خود و دیگران داشته باشید، باید بتوانید خود را به جای سایر افراد بگذارید تا ببینید آن ها چه احساسی را تجربه می‌کنند.

برای بهبود مهارت هوش هیجانی لازم است تا تصور کنید اگر به جای فرد دیگری بودید، در آن شرایط احساسات شما به چه صورت خواهد بود. لازم به ذکر است که تمرین کردن این موضوع سبب می‌شود تا شما به راحتی به درک عاطفی سایر افراد و احساسات آن‌ها برسید.

• مطالعه کنید.

مطالعه می‌تواند شما را آرام کند و مطالعات نشان داده‌اند که همدلی ما را افزایش می‌دهد. فرو رفتن در ذهن شخصیت‌ها به ما این امکان را می‌دهد که تصمیم گیری و انگیزه آنها را درک کنیم. علاوه بر این، ممکن است نحوه برخورد ما با تعارض در زندگی خود را نشان دهد که همین موضوع می‌تواند منجر به پیشرفت ما در مهارت هوش هیجانی شود.

• خود ارزیابی کنید.

آیا دیگران را برای اشتباهات خود مقصر می‌دانید؟ آیا می‌توانید تحت فشار آرام بمانید یا به راحتی تحت فشار قرار می‌گیرید؟ آیا می‌توانید بازخورد انتقادی بدهید یا دریافت کنید؟ اگر نقاط ضعف خود را نشناسید، نمی‌توانید آنها را برطرف کنید. هیچکس نیست که خودآگاهی را تضمینی برای ترقی و موفقیت نداند، ارزیابی مهارت‌های خود می‌تواند سبب شود تا خود را بهتر شناسایی کنید و مهارت‌های خود را افزایش دهید.

• خودآگاهی را تمرین کنید.

افراد با هوش هیجانی خودآگاه و شهودی هستند. آنها از احساسات خود و چگونگی تأثیرگذاری بر اطرافیان خود آگاه هستند. آنها همچنین احساسات و زبان بدن دیگران را درک می‌کنند و از آن اطلاعات برای افزایش مهارت‌های ارتباطی خود استفاده می‌کنند. اگر بخواهم خیلی واضح از اهمیت خودآگاهی برایتان بگویم از این جمله استفاده می کنم: ” اگر از مهارت خود آگاهی برخوردار نیستید سه-هیچ از بقیه عقبید “

• مثبت بمانید.

افراد دارای هوش هیجانی بالا قدرت یک کلمه مثبت، یک پیام دلگرم کننده و یک ژست مهربان را درک می‌کنند. زمانی که بتوانید در یک موقعیت استرس زا نیز مثبت بمانید، می‌توانید به اطرافیان خود کمک کنید تا آرام بمانند. این نگرش همچنین می‌تواند به حل مشکل و کار گروهی بیشتر کمک کند. در حالی که احساسات منفی می‌توانند طبیعی باشند، استراتژی‌هایی را برای به حداقل رساندن تأثیرات آن‌ها تدوین کنید و به دنبال راه حل باشید تا هوش هیجانی شما تقویت شود.

با این ۱۰ روش مثبت اندیشی را در خود پرورش دهید!

جمع‌بندی

برخی از افراد به طور طبیعی دارای مهارت هوش هیجانی هستند، در حالی که برخی دیگر باید کمی بیشتر در این زمینه تلاش کنند. با این حال، ارزش تلاشی را دارد که می‌کنید، زیرا می‌تواند بسیاری از زمینه‌های زندگی شما را بهبود بخشد. زمانی که مهارت هوش هیجانی را یاد گرفتید قطعاً نتیجه مثبت آن را در زندگی خود خواهید دید. در این مقاله سعی کردیم تا تعریف هوش هیجانی را برای شما به طور کامل توضیح دهیم و راه‌های توسعه هوش هیجانی را برای شما گفتیم.

با تشکر از شما که وقت خودتان را برای مطالعه این مقاله صرف نمودید. اگر نیاز به مشاوره و راهنمایی در این موضوع دارید، می‌توانید با مشاوران تیم فراکوچ در میان بگذارید.